تفسیر سوره حمد :جلسه ۴
۱۴۰۱-۰۱-۱۲ ۱۴۰۲-۰۶-۱۴ ۱۴:۰۰تفسیر سوره حمد :جلسه ۴

تفسیر سوره حمد :جلسه ۴
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
لَاحَوْلَ وَلَا قُوَّهَ إِلّا بِاللّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ ، الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِین وَ الصَّلَاهُ وَ السَّلَامُ عَلَى سَیِّدِنَا وَ نَبِیِّنَا أبوألقاسِمِ مُحَمَّدٍ ، الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و عَجّل فَرَجَهم. وَ عَلی آلِهِ الطَیِّبینَ الطَّاهِرِین ، سِیَّمَا بَقیَّهِ الله فِی الأرَضین فَااللَّعْنَهُ اللَّهِ ْعَلَى أَعْدَائِهِمْ أَجْمَعِین
قال الله تبارک و تعالی: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ.
بحث ما در تفسیر قرآن بود،سوره مبارکه حمد را تقریبا سه چهار جلسه ای است که تفسیرش را شروع کردیم،وعزیزان عنایت بفرمایید خود فهم قرآن مخصوصا سوره حمد،به حضور قلب در نماز هم کمک می کند،اگر انسان دقت کند این تفاسیر را این معانی را،وقتی نماز می خواند،دقت در فهم این معانی بیشتر کمک می کند به انسان که حضور قلب در نماز داشته باشد،سوره حمد فاتحه الکتاب است،یعنی آغاز قرآن است،ام الکتاب است یعنی اصل ومبنای قرآن است،سوره حمد در روایات به اصطلاح در ثواب قرائتش ثواب های عجیبی نقل شده که این ها را قبلا اشاره کردیم.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ الرَّحْمنِ الرَّحِیم، تا اینجارا معنا کردیم،ِ امشب بحث ما روی مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ است ،اولا که این کلمه هم ملک خوانده شده هم مالک،رسول خدا، ازایشان هردو قرائت نقل شده،قرائت ملک از امام صادق علیه السلام هم نقل شده،لذا بعضی از بزرگان قرائت ملک را ترجیح می دهند،ملک یوم الدین ،گرچه مالک هم در نقل ها آمده ،منتها عرض کردم از امام صادق علیه السلام روایتی دارد که کَانَ یَقْرَأُ مَلِکِ یَوْمِ الدّین،اگر مالک باشد از ملک به معنای آن مالکیت وصاحب اختیار بودن ومالک بودن وصاحب بودن چیزی است، مَالِکِ یَوْمِ الدِّین،یعنی خداوند صاحب اختیار وصاحب وسرپرست روز قیامت است،اگر مَلِکِ باشد،ریشه اش مُلک است،فرقش دراین است ،به معنای پادشاه، مَلِک نمی گویند یعنی پادشاه،رئیس؟ مَلِکِ یَوْمِ الدِّین، یا مَالِکِ یَوْمِ الدِّین،فرقش در این است که مالک از ملک است ولی مَلِکِ از مُلک است ،این فقط یک اختلاف قرائت بود که اشاره کردم. عزیزان اول سوره حمد قبل از آنی که تقاضایمان را مطرح کنیم وبگوییم که چه می خواهیم ،قبل از آنی که اظهار عبودیت کنیم، ایّاکَ نَعْبُدُ وَ ایّاکَ نَسْتَعین،قبل از هرچیزی ۴تا صفت از خدا آمده،خب خدا صفات زیادی دارد،سرتا سر قرآن پر از اوصاف خداست، هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ ،صفات حکیم، عزیز ،عظیم،در دعای جوشن شما ببینید چقدر اوصاف خدا آمده ،اما اول سوره حمد ۴صفت گزینش شده وآمده، الْحَمْدُ للّهِ این لله این الله چه کسی است؟
????این الله کسی است که ،خدایی را شما حمد می کنید ،خدایی را شما ستایش می کنید ، خدایی را از او مدح می کنید که ۴ویژگی دارد،
۱-رَبِّ الْعَالَمِینَ الرَّحْمنِ ،رب همه جهانیان است،مربی است،پروردگار است،پرورش دهنده است،همه موجودات این عالم رشدشان را،تعالی شان را مدیون خدا هستند،یک نطفه را ببینید چطور پرورش می دهد،تا به علقه ومضغه وجنین وطفل وتولد وکودکی ونوجوانی وجوانی ورب عالمین است،یک تخم حیوان را ببینید چطور پرورش می دهد،تا تبدیل به یک حشره ای ،پرنده ای،گیاهان را ببینید همین طور،دریاها،همه عالم هستی ،همه موجودات، ۴صفت خدا اول سوره حمد آمده،این ها را اگر دقت کنید در نماز انسان حضور قلب بیشتری خواهد داشت،۱-رب العالمین .
۲- الرَّحْمن خدایی که رحمان است یعنی رحمت گسترده ای دارد،یعنی رحمت فراگیر،رحمت عام،الان کافر ومومن دارند هوا می خورند،باران الان می بارد،در خانه کافر نمی بارد؟چرا باران رحمت عام است،آنی که نماز نمی خواند،آنی که نماز می خواند،باران در خانه اش می آید،هوا را استفاده میکند،حیات دارد،این را می گویند رحمانیت.
۳-سومین صفت الرَّحِیمِ،رحمت خاص دارد خدا،رحیم ال همه نیست،مال مومنین است ،خداوند نسبت به مومنین مثلا فرض کنید اجابت دعا دارد،مثلا برکت در زندگیشان قرار می دهد،این را می گویند رحیم،۴ صفت خدا اول سوره حمد آمده یکی رب العالمین ،یکی رحمان،رحمت گسترده،یکی رحیم.
۴-چهارمین صفت که امشب بحث می کنیمِ مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ است ،خدایی که مالک ونگهدارنده وصاحب اختیار و درواقع دارنده اصلی در روز قیامت است،یوم الدین،حالا توضیح می دهم یعنی چه،فعلا به معنای روز جزا می گیریم،یعنی قیامت.
ببینید آقایان،خواهران،اگر یک کسی بگوید مگر امروز خدا مالک نیست؟امروز هم خدا مالک است،، چطور می گوید مالک یوم الدین ،صاحب روز جزا،روز قیامت،یوم الدنیا ،دنیا هم خدا مالکش است،چرا اینجا گفته مالک یوم الدین؟دقت کنید عزیزان،به جهت اینکه یک تفاوت اساسی بین دنیا وآخرت است،وآن تفاوت این است که در دنیا ،انسان ها ،خدا به او اختیاری داده که بتوانند ادعای مالکیت کنند،بگویند خانه من ،ماشین من،قدرت من،آنقدر خدا به انسان در این دنیا اختیار داده که اصلا بگوید که خدا تو هیچ کاره ای ،الاعیذ بالله،من خدام، أناَ رَبُّکُمْ الأعْلی،مگه فرعون نمی گفت ،من خدام،منکر خدا میشه،اینقدر به او قدرت داده که در مقابل خدا بایستد،مگر ابوجعل نایستاد؟این قدرت در دنیا به انسان واگذار شده که حتی عصیان گری هم بکند،حتی معصیت هم بکند،حتی منکر خدا بشود،حتی عبادت هم در مقابل خدا نکند،کما اینکه قارون می گفت هرچه دارم برای خودم است، ِإِنَّمَا أُوتِیتُهُ عَلَىٰ عِلْمٍ،همه مال من است،فرعون می گفت انا،من ،این من بودن را خدا در دنیا به انسان اختیار داده که بگوید، ولی در قیامت این طور نیست همه این اختیارها سلب می شود،لذا معنای مالک یوم الدین این است که خدایی که مالک دنیا وآخرت است،فرق نمی کند در دنیا به انسان میدان داده که بگوید من مالک هستم،من می گیرم،من می بندم،من خراب می کنم،من ….اما این من دنیاست در آخرت کاملا تمام می شود،حتی انبیای الهی روز قیامت اختیار ندارند،قرآن می فرماید حتی انبیای الهی همین شفاعتی که انبیا دارند،اولیا دارند به اذن خداست،اگر نه روز قیامت لا تَنفَعُ الشَّفَاعَهُ،آنجا شفاعت آنها منهای اذن خدا ممکن نیست،لذا می گوییم مالک یوم الدین،معنای مالک یوم الدین یعنی تجلی مالکیت خدا روز قیامت است،الان شما به فرعون بگویید خدا مالک است قبول نمی کند،می گوید من مالک هستم،الان شما به این منکرین خدا به این بت پرست ها بگویید خدا همه کاره است قبول نمی کنند،می گوید نه،من اصلا خدا را قبول ندارم،ولی قیامت نه ،کافر ومومن،بت پرست وهمه می بینند،لذا من شاهد این عرضم سوره غافر آیه هفدهم است،
قرآن می فرماید:وقتی قیامت برپا می شود،ندا داده می شود لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ،یک ندایی در صحرای محشر داده می شود،امروز چه کسی مالک است،چه کسی جرات دارد بلند شود بگوید من خداهستم؟من خانه دارم،من ماشین دارم ، لِمَنِ الْمُلْک ،قرآن می فرماید: همه یک صدا ،صدا می زنند، لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ،این آیه قرآن است سوره غافر آیه ۱۷، لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ ۖ لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ،مالکیت خدا آنجا خودش را نشان می دهد.
آیه دیگرقرآن می فرماید: · یَوْمَ لَا تَمْلِکُ نَفْسٌ لِنَفْسٍ شَیْئًا،شما اینجا ممکن است بلاخره کار بچه ات را راه بیندازی،کار همسایه ات را راه بیندازی،یک کتری ازت بربیاید یک پارتی بازی بکنی،جلوی یک ضرری،جلوی یک خطری را بگیری،اما روز قیامت هیچ کس برای هیچ کس،نمی تواند کاری بکند، یَوْمَ لَا تَمْلِکُ نَفْسٌ لِنَفْسٍ شَیْئًا ۖ وَالْأَمْرُ یَوْمَئِذٍ لِلَّهِ،مالک یوم الدین معنایش این است،لذا امام سجاد وقتی شروع رمی کرد به نماز وقتی به این کلمه می رسید،حالش عوض می شد،در روایت دارد، یکررها حتى یکاد أن یموت ،آن قدر این کلمه را تکرار می کرد که می خواست قبض روح شود،می دانید تکرارش ایراد ندارد اگر به قصد نماز وسوره نباشد،یعنی ما اعتقادمان است که در سوره حمد یک بار آمده مالک یوم الدین ولی برای لذت معنوی تکرار کنیم اشکال ندارد،کما اینکه بعضی ها در این دعای کمیل از ما سوال می کنند که آقا آنجا آمده ،سه مرتبه یا رب یارب یارب،حالا سه تا سه مرتبه بگوییم یارب یارب یارب،عیب دارد؟یا مثلا در دعای کمیل،یا نور ویا قدوس،حالا پنج مرتبه بگویند،نه به قصد دعا که نیست منظورم این است که اعتقادشان این نیست که دعای کمیل پنج مرتبه در آن آمده،یک مرتبه آمده ،به تعبیر خودمان برای حال کردن،برای احساس آرامش کردن،برای اینکه یک توجه ای پیدا شود،لذا در قرآن هم اگر کسی آیه ای را به این عنوان تکرار کند مانعی ندارد،مالک یوم الدین،مالک یوم الدین،آنقدر امام سجاد این جمله را تکرار می کرد که، حتى یکاد أن یموت ،یعنی گویا دارد جان می دهد،قبض روح می شود،این معنای این کلمه است.
برادران عزیز،خواهران گرامی،اگر انسان این هارا دقت کند حال بهتری در نماز پیدا می کند،بداند که یک نمازی می خواند که تمام اصول توحید درآن است،بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ ،معاد درآن است،ِ مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ ،دارد برائت می جوید،غَیرِ المَغضُوبِ عَلَیهِمْ وَلاَ الضَّالِّین،سوره حمدی دارد می خواند که درآن صراط مستقیم مطرح است،یعنی ولایت،امیرالمومنین،انا صراط المستقیم،یعنی در سوره حمد هم توحید است،هم نبوت است،پیغمبر صراط مستقیم است،خود قرآن می فرماید :از پیغمبر تبعیت کنید که صراط مستقیم است،صراط مستقیم الهی است،همه این ها در این سوره جمع است،چهار ویژگی اول سوره حمد ،الحمدلله ،من خدایی را حمد می کنم که چهار ویژگی دارد،رب العالمین است،رحمان است،رحیم است،مالک یوم الدین است.
اما دو سه جمله راجع به یوم الدین بگویم،یوم،یعنی روز،روز را ما به روزهای خودمان می گوییم،۲۴ساعت را می گوییم شبانه روز،حالا روزها گاهی بلندتر از شب هاست مثل الان،گاهی کوتاه تر از شب هاست مثل زمستان،روز ما،یوم و لیل ،که گاهی به شبانه روز هم می گویند یوم،یعنی به ۲۴ساعت ،روز قیامت یوم به این معنا نیست،چون این نظام عالم از هم می پاشد، إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ ،دیگر زمینی نیست که بخواهد مثلا با حرکت دور خورشید بشود یک شبانه روز،یا سال شمسی ،سال قمری،نه این یوم به معنای روز اصطلاحی نیست،یعنی زمان قیامت،مالک زمان دین است،دین هم به معنای روز جزاست،روز حساب،چون چندتا آیه در قرآن داریم که حالا عرض خواهم کرد،استفاده می شودمعنایش این است.
عزیزان چند جمله من راجع به یوم الدین بگویم،ببینید هفتاد تا اسم از قیامت در قرآن آمده،البته مرحوم فیض کاشانی درالمحجه البیضاء،صدتا آورده منتها سی تاش مال قرآن نیست،مال روایات است،هفتاد نام در قرآن کریم راجع به قیامت آمده با کلمه یوم،اینها دوقسم است،بعضی هایش مفرد است مثل یوم الدین،مضاف ومضاف الیه ،یک کلمه است ،یک کلمه،مثل یوم الحساب،مثل یوم القیامه،اینها الیوم الاخر،بعضی ها جمله است، یَوْمَ یَقُومُ الرُّوحُ وَ الْمَلائِکَهُ صَفًّا،بعضی ها عبارت هستند،این هفتاد تا نام،این جمله را می گویم محققین عنایت کنند،آن ها که اهل مطالعات قرآنی هستند،این هفتاد تا نام قیامت ،هفتاد در واقع صحنه ،هفتاد دریچه ،هفتاد تابلوی معرفی قیامت است،یعنی در واقع خداوند به جای اینکه یک اسم برای قیامت بگذارد،بگوید روز قیامت،نه،هفتاد اسم گذاشته وهرکدام هم اشاره به یک نکته ای دارد، یَوْمَ یَقُومُ الرُّوحُ وَ الْمَلائِکَهُ، یوْمَ یفِرُّ الْمَرءُ مِنُ أَخیهِ،یوم التغابن،یوم الحسره،یعنی همه اینها…
من یک وقتی به دوستان تربیتی مثل مدارس، حالا همین الان این پیشنهاد را عرض میکنم،مربی های پرورشی، معاونت های فرهنگی دانشگاه ها،مراکزی که با جوانان سرو کار دارند،خودتان در خانه،یک کاغذ زیبا بردارید،این هفتاد تا اسم را بنویسید،بگذارید جلوی او،هرروز نگاه کند یک تابلو است،چطور شما برای اینکه یک راننده در جاده درست حرکت کند تابلوهای مختلفی می گذارید،یک تابلو که می گویید اینجا سر بالاست،یک تابلو که می گویید اینجا سرپایین است،یک تابلو می گویید به چپ باید بچرخید،یک تابلو که می گویید آهسته بروید،خدا هفتاد تا تابلو برای قیامت در قرآن گذاشته،مردم اگر این ها که عرض کردم یک آدم خوش ذوقی بیاید ویک تابلوی بزرگی درست کند واین هفتاد تا را بنویسد ودر اختیار مردم در مغازه ها ودر خانه ها ،یاد مرگ همین است یاد قیامت،آدم هرروز نگاهش بیفتد،قیامت چه روزی است؟یوم الحسره،آدم حسرت میخورد، یَا حَسْرَتَا عَلَى مَا فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللَّهِ ،چقدر ماه رجب آمد،چقدر تقویم عوض شد؟چقدر سال نو شد؟آقا به خودتان جنبیدین،یک ماهش تمام شد،یک تکان بخورید میگویند ۹۶-۹۷،یک چندتا از این بهارها می آید ومی رود و می گویند :ناگاه بانگ برآمد که خواجه مرد،این است دیگر،عمر این طور است،یوم الحسره،یوم التغابن،روز غبن است روز ضرر است،سرمایه عمر داده غیبت خریده،ای آدم نادان،سرمایه عمر داده دروغ باآن خریده،این پرونده ها را روز قیامت باز می کنند ،آدم ببیند مغبون شده،مثل اینکه شما پول دهید،کالای قلابی به شما بدهند،سرمایه عمر داده باآن خواب وخوراک آورده،سرمایه عمر دادی با آن نماز بیاور،باآن ذکر بیاور ،باآن دعا بیاور،این است دیگر.
امیرالمومنین فرمود: إِنَّ اَللَّیْلَ وَ اَلنَّهَارَ یَعْمَلاَنِ فِیک شب وروز دارد ازشما عمرتان را می گیرد،ََ فَخُذْ مِنْهُمَا شما هم ازآن بگیرید.
این هفتاد تا نام قیامت البته اگر یک جا هم خواستید من آدرس می دهم که در قرآن نخواهید بگردید دنبالش،این تفسیر پیام قرآن که از حضرت آیت الله مکارم چاپ شده،تفسیر موضوعی،جلد پنجمش،هفتاد تا اسم را پشت سر هم آورده ،هرکدام هم یکی دوصفحه توضیح داده،یک آدم خوش ذوقی این را تابلو کند در اختیار مردم قرار دهد،روز قیامت چه روزی است؟یوم التغابن،یوم الحسره،همین طور یکی یکی این اسامی ،در زندگی انسان آثار تربیتی دارد،????خدا رحمت کند همه گذشتگان را،مرحوم آیت الله عظمی بهجت ،اعلی الله مقامه الشریف،یک وقت یک چند نفری خدمت ایشان رسیده بودند،این جمله را ازمن یادگار بگیرید،قشنگ است،یکی از آنها به آقای بهجت عرض کرده،حضرت آیت الله ما استاد می خواهیم ،به هر حال در کار مذهبی دینی مربی می خواهد آدم،الان هم استاد کم است در حوزه،مثلا ما در فلان شهرستان یا روستایی ما چه وقتی دستمان به شما می رسد؟به پایین تر ازشما هم نمی رسد،استاد می خواهیم،چگونه دست مه در دست یک استادی باشد؟این را جوان ها هم گاهی سوال می کنند،خب هفتاد میلیون جمعیت،ارتباط می خواهند بایک آقا با دوآقا،با پنج آقا،گاهی ممکن است در طول سال نتواند ببیند مرجع خود را،این چگونه می خواهد ارتباط داشته باشد؟ایشان یک جمله قشنگی گفتند،فرمودند:استاد شما حتما لازم نیست یک آدم، یه فرد، یا یک انسانی باشد،بروید در زندگی خود به یقینیات عمل کنید،اگر به یقینیات عمل کردید،مطمئن باشید اهل بهشت هستید عاقبت بخیر می شوید،من این جمله را توضیح بدهم یعنی چی،ببینید یک چیزهایی مشکوک است ما یقین نداریم،اما یقینیات، آقایان ،خواهران،مرگ از یقینیات است،حالا معاد جسمانی است یا معاد روحانی،اختلاف دارند آقایان باهم،ما بین علما داشتیم کسانی که معاد روحانی می گویند نه معاد جسمانی،با این کاری نداریم،آقا کیفیت روزهای قیامت چجور است؟پنجاه هزار سال است،ده هزار سال است؟نمی دانیم جزو یقینیات نیست،مثلا،اما مرگ جزو یقینیات هست،جلو چشم همه است،همه میمیریم، حساب وکتاب جزو یقینیات است،عالم برزخ جزو یقینیات است،وجوب نماز جزو یقینیات است،حالا من مدرک پیدا نکردم که فلان زیارت، فلان دعا،یک وقت یک جوان چندروز قبل در همین حرم بود،اینجا بود یا مشهد،جلوی من آمد ،گفت آقا فلان روضه درست است یانه؟ قبرفلان شخصیت هست یانه؟این تولدبرای فلانی سند دارد یانه؟گفتم عزیز من این ها از ضروریات دین نیست،قبر این آقا یا خانم اینجا باشد یا جای دیگر،تاریخ تولدش امروز باسد یا هفته دیگر،اینها حالا لطمه ای به دین وارد نمی شود،تاریخ است دیگر،بعضی چیزها را ناقص منعکس کرد،یقینیات ،اصل اینکه اباعبدالله سفینه النجات است،این جزو یقینیات است،اصل اینکه گریه بر ابا عبدالله اثر دارد،اصل اینکه نماز باعث اوج است،اصل اینکه خواهر من ،برادر من می دانید که غیبت فشار قبر دارد،این ها یقینیات است.قرآن می فرماید: اکل گوشت برادر مرده است،یقینیات یعنی قرآن،یقینیات یعنی روایات قطعی،یقینیات یعنی چیزی که سیره عقلاست،نه سیره متشرعه هم حتی نه،عقلای عالم،حتی قبل از اسلام،بگوید جوان اگه به پدرت بی احترامی کردی برکت از زندگیت می رود،این یقین دارد،فحش دادی بهشت راحت نمی دهند،بی احترامی وبی ادبی کردی در زندگیت مشکلات ایجاد می شود،ایشان فرمودند به این جوان ها که دنبال استاد نگردید،الان همین که شما اینجا نشستید یک کاغذ بدهند دست شما،بگویند یقینیات زندگی خود را بنویسید،یقین داریم توبه خوب است،یقین داریم وسواس بد است،یقین داریم دروغ بد است،یقین داریم غیبت بد است،یقین داریم قیامت هست،یقین داریم معاد هست،یقین داریم قبرهست،داریم می بینیم قبرو قیامت را،مالک یوم الدین،برادران عزیز،خواهران گرامی،اعتقاد به قیامت آدم را می سازد،چرا اولین سوره قرآن با مالک یوم الدین شروع شده،نه سوره بعدی آن هم همین است،سوره بقره،میفرماید بِالْآخِرَهِ هُمْ یُوقِنُون، الم ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فیهِ هُدیً لِلْمُتَّقینَ تا می آید جلو بِالْآخِرَهِ هُمْ یُوقِنُونَ،نه یومنون،متقین کسانی هستند که یقین دارند به آخرت،خیلی مهم است،شما ببینید مقام معظم رهبری حفظه الله در این سخنرانی های اخیر خودشان دوسه مرتبه مسئله مرگ را مطرح کردند،یکی در جلسه خبرگان گریه افتادند،وقتی یاد کردند از مرحوم آقای طبرسی،مرحوم آقای خزعلی ،وقتی آن فراز مناجات شعبانیه را خواندند، تَغَمَّدْتَنِی بِعَفْوِکَ،گریه افتادند،یک هم در آن جلسه دیگر که باز آن هم جلسه خبرگان فرمودند:فکری برای رهبری کنید،این دوره،این یعنی چه؟بعضی ها از من سوال می کنند مگر اتفاقی افتاده برای ایشان ،دوسه مرتبه حتی در مشهد هم عرض می کنم رفتند برای دفن مرحوم آقای طبرسی ،شنیدم که از نزدیکانی که آنجا بودند نزدیک قبر ، رو به بعضی از اطرافیان فرمودند که عاقبت همه ما اینجاست،حواسمان جمع باشد،چرا در سه چهار مرتبه ،من برداشتم این است روح معاد باوری در ما کم شده،در مسئولین ما کم شده،اگر مسئولین ما اعتقاد به معاد داشته باشند این اتفاقات در کشور نمی افتد،اگر نماینده مجلس اعتقاد به معاد داشته باشد،هرراهی را برای نماینده شدن پیدا نمی کند،باور به معاد موجب می شود مسئولین ما درست حرکت کنند،مردم ما هرچی،ماالان متاسفانه رفاه زدگی یک مقداری یاد معاد را ازما گرفته در زندگی،ائمه ما مرتب تذکر به معاد می دادند.
امام کاظم داشتند یک جنازه ای را دفن می کردند،آمد ایستاد بالا سر جنازه فرمود:آخرتی که ورودش از اینجاست دنیایی که آخرش اینجاست،چرا بعضی ها حواسشان را جمع نمی کنند؟چرا زهد نمی ورزند؟امیرالمومنین گاهی اصحاب را می آوردند کنار قبرستان،می فرمودند:کجا هستند کسراها،کجا رفتند قیصرها،کجاست سلیمان،کجاست فرعون؟
بعد می فرمود:اصحاب من اگر من بخواهم به این ها خبر بدهم،به این مرده ها،سه تا خبر می دهم:
۱-می گویم اموالتان تقسیم شد،دیگر مالی باقی نماند.
۲-خانه هایتان ساکن پیدا کردند دیگران دارند درآن زندگی می کنند.
۳-همسرانتان ازدواج کردند،حالا آن زمان زن ها ازدواج می کردند بعد از مرگ همسر،الان بد می دانند که این هم خیلی صفت درستی نیست.
فرمود :اگر این ها بخواهند به من می گویند علی چیزی به درد ما نخورد جز تقوا،جز ایمان،جز عمل ما،می آورد اصحابش را کنار قبرستان کلاس اخلاق میگذاشت،درس اخلاق می داد،این ها نکات مهمی است،پیغمبر گرامی اسلام،این ها اثر تربیتی دارد،از کنار هر قبرستان که رد می شد می فرمود:السَّلامُ علَیکُم یا أَهْلَ اَلدِّیَارِ اَلْمُوحِشَهِ،آی اهل سرزمین وحشت سلام برشما، اِنّا اِنْ شاءَ اللهُ بِکُمْ لاحِقُونَ ،ما مطمئنا به شما ملحق می شویم ، شما به ما ملحق نمی شوید،ولی ما به شما ملحق می شویم خیالتان راحت باشد،خود همین که آدم روزی یک بار،حدیث داریم سوال کردند از معصوم،چه کنیم با شهید محشور شویم؟فرمود زیاد یاد مرگ کنید،کسی یاد مرگ کند با شهدا محشور می شود،یاد مرگ باز دارنده نیست نه،من دوتا حدیث بخوانم بحث را جمع کنم، مَنْ أَیْقَنَ بِالْخَلَفِ جَادَ بِالْعَطِیَّهِ،امیر المومنین فرمود:کسی که یقین به معاد داشته باشد سخاوت مند می شود،هی این پول هارا روی هم نمی گذارد،آمد پیش پیامبر اکرم گفت یا رسول الله از مرگ می ترسم،فرمود:الک مال؟پول داری؟گفت بله آقا وضعم خوب است،فرمود چقدرش را فرستادی برای آن عالم؟چون چیزی نفرستادی،چیزی نساختی ناراحتی،اما اگر وقف کرده باشی ،به یتیم داده باشی به غریب داده باشی، جهاز دختر داده باشی غصه نمی خوری، فردا صبح،امشب هم اگر مردم آن عالم خانه دارم،چون پنج تا جهیزیه به دخترها دادم،دوتا جوان را به خانه بخت فرستادم،چهارتا جوان را سرپرستی کردم،اگر کسی به معاد اعتقاد داشته باشد،فرمود :زود می گذرد از پول،بخل نمی ورزد، جَادَ بِالْعَطِیَّهِ صد رقم بازی سر خمسش در نمی آورد،توجیهش نمی کند،که در برود،برای چه کسی زحمت بکشی؟خمست را بده،کمک کن،این روایت است،فرمود :اگر کسی قیامت را قبول داشته باشد صالح می شود،روایت می فرماید: اِجعَل هَمَّکَ لِمَعادِکَ ،هم خودرا برای قیامت قرار بده صالح می شوی،قرآن می فرماید:علت اینکه مردم اعتقادشان به معاد ضعیف است یا منکرند این است که می خواهند آزاد باشند،می خواهند هر خلافی بکنند،لذا یاد قیامت نمی کنند،آیه قرآن است، بَلْ یُرِیدُ الْإِنْسانُ لِیَفْجُرَ أَمامَهُ یَسْئَلُ أَیَّانَ یَوْمُ الْقِیامَهِ،می خواهد جلویش باز باشد،حرام بخورد،حقه بازی بکند،خمسش را ندهد نگاه به نامحرم بکند،خب اینها هی می گوید نه نه نه،وقتی یاد معاد باشد می گوید نه،می خواهد آزاد باشد می گوید قیامت است،وثمره انکار قیامت قرآن می فرماید: بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ. أَرَأَیْتَ الَّذی یُکَذِّبُ بِالدِّینِ ،این کلمه دین،مالک یوم الدین،آنجا هم آمده بود،می دانید چرا بعضی ها تکذیب می کنند جزا را ،قیامت را ؟اگر کسی این کار را کرد، فَذلِکَ الَّذی یَدُعُّ الْیَتیمَ ،راحت یتیم را رد می کند،محل به یتیم وفقیر نمی گذارد، وَلا یَحُضُّ عَلى طَعامِ المسکین،به من چه طرف گرسنه می خوابد،هیچ طعام مسکینی براش مهم نیست،نمازش راهم کوتاهی می کند، فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّینَ،لذا قرآن می فرماید:وقتی به جهنمی ها می گویند، ما سَلَکَکُمْ فی سَقَرَ؟چه شد که شما آمدید جهنم؟شما که عالم داشتید،قرآن داشتید،پیغمبر داشتید،کتاب داشتید،نصیحت شنیدید،این همه خدا مجانی ومفت در اختیار شما عقل قرار داد،شعور قرار داد،وجدان قرار داد،چه شد که جهنمی شدید؟ ما سَلَکَکُمْ فی سَقَرَ؟می گویند:یکی از دلیل هایش این است، وَ کُنَّا نُکَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ،اینجا هم یوم الدین آمده،ما قیامت را جدی نگرفتیم،گفتیم این هارا درست کردند،این ها حرف است،مگر می شود فشار قبر برای غیبت باشد؟مگر می شود دل سوزاندن آتش جهنم شود،این ها حرف است،و من همین جا تذکر می دهم افراد گاهی در سخنرانی ها امید کاذب در مردم ایجاد می کنند،این غلط است،فقیه ،امیرالمومنین فرمود:نباید در مردم امید کاذب ایجاد کنید،آقا یک یاحسین بگو میری بهشت،می خواهی نماز بخوان می خواهی نخوان،نه،طوری نشود جهنم وبهشت را برای مردم خیلی ساده از کنارش رد شد،فرمود:فقیه کسی است که مردم را مایوس نکند که بترسند،امید کاذب هم ندهد که جریح بشوند،همین خدایی که غفور ورحیم است،قهار هم است،شدیدالعقاب هم هست،مالک یوم الدین،وقتی نماز می خوانید روی این کلمه یک خورده بیشتر دقت کنید،عیب ندارد یکی دوبار هم تکرار شود،مالک یوم الدین ،خدا مالک قیامت داریم،یعنی این خانه من ،ماشین من،این من من همه اش تمام است روز قیامت،روز قیامت، لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ.
اباعبدالله علیه السلام روز عاشورا فرمود به این اصحاب،به آن هایی که جمع شده بودند در مقابلش ،فرمود شما از قیامت نمی ترسید،به عمر سعد فرمود،فرمود: عمر سعد أَما تَتَّقِی اللّهَ الَّذِی إِلَیْهِ مَعادُکَ؟از خدا نمی ترسی،از معاد،باز گشت به خدا نمی ترسی؟فرمود:این ها لقمه حرام خوردند فراموش کردند یاد خدارا،یاد معاد را،لذا ولی خدا حجت خدا باشما حرف می زند،این طور در مقابلش صف آرایی می کنند.اگر کسی منکر معاد شد ،ضعیف شد اعتقادش به معاد،این طور می شود که تیر به گلوی شش ماهه اباعبدالله می زند،به قول آن نویسنده که می گوید سند مظلومیت اباعبدالله علی اصغر است،سند ظلم دشمن،بعضی ها به یزید گفتند ،گفتند یزید تا شش ماهه اباعبدالله کشته نشده بود می شد ازتو دفاع کرد،بگوییم حسین قیام کرده ،حرف تورا گوش نکرده،جنگیده ،با او جنگیدیم،دست بالا برده شمشیر دست گرفته،ما هم شمشیر دست گرفتیم،اما وقتی خون علی اصغر روی زمین ریخته شد،دیگر دفاع از تو ممکن نبود،برای اینکه در هیچ مذهب ومرامی ،طفل شش ماهه گناهی ندارد،ولذا وقتی ابا عبدالله علیه السلام،نازدانه در دستش جان داد،آن قدر این مصیبت برای ابا عبدالله سنگین آمد،یک وقت از آسمان ندا آمد، دَعهُ یا حُسَینُ؛ فـَإِنَّ لَهُ مُرضِعاً فِی الجَنَّهِ،حسین جان ما اورا سرپرستی می کنیم،رضا و ارضا و شیر می دهیم،مبادا نگران باشی،اباعبدالله علیه السلام یه نگاهی به آسمان کرد ، فَذُبحََ مِنَ الاُذُنِ إلَی الاُذُن،گوش تا گوش علی در اثر آن تیر شکافته شد.
صلی الله علیک یا اباعبدالله یا رَحَمَهَ اللّه الواسِعَه، و یا باب نجاه الامه.
خدایا به گلوی خونین علی اصغر قسمت می دهم ،در ظهور امام زمان تعجیل بفرما،الهی آمین.
همین امشب مارا ببخش وبیامرز،الهی آمین.
یاد خدا ومعاد را در زندگیمان پر رنگ بگردان،الهی آمین.
بدن سالم،رزق حلال،اولاد صالح ،عاقبت بخیری به همه ما نصیب بفرما،الهی آمین.
اموات ما گذشته هایمان،شهدای عزیزمان،شهدای جنگ،شهدای مدافع حرم،امام شهدا ،روحشان از این جلسه شاد بگردان،الهی آمین.
این کشور واین نظام اسلامی ،مقام معظم رهبری،در پناه امام زمان،ازخطرات محفوظ بدار،الهی آمین.
همه بیماران لباس عافیت بپوشان،الهی آمین.
جوانان ما،مومن ،متدین قرار بده،الهی آمین.
وعجل اللهم فی فرج مولانا صاحب الزمان.
سخنران: حجت الاسلام و المسلمین دکتر ناصر رفیعی
موضوع: تفسیر سوره حمد | جلسه چهارم
مکان: حرم حضرت معصومه سلام الله علیها
تاریخ: ۲۵ فروردین ۱۳۹۵
.






