بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین

شریعتی: سلام می‌کنم به همه دوستان عزیزم، بیننده‌های خوب و نازنین‌مان، حاج آقای بهشتی سلام علیکم و رحمه الله.

حاج آقای بهشتی: سلام علیکم و رحمه الله، بنده هم خدمت شما و بینندگان و شنوندگان عزیز سلام می‌کنم. از خداوند می‌خواهم این گفتگوها را موجب خیر و رشد و نور و به دور از هر آفت و اشتباه تقدیر بفرماید.

شریعتی: در ذیل بحث تربیت عبادی، به بحث قرائت رسیدیم و قدم به قدم با سوره حمد پیش می‌رویم، امروز به آیه‌ی «ٱلرَّحمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ» خواهیم رسید.

حاج آقای بهشتی: بسم الله الرحمن الرحیم، الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی.

از آغاز نماز تا پایان سلام ۳۵ جمله را نمازگزار می‌گوید. جملات کوتاه با مفاهیم بلند، خود قرآن از ما نماز عالمانه و آگاهانه می‌خواهد. نمازی که با معرفت باشد. امروز تمام وقت را در مورد مهربانی و رحمت خدا صحبت خواهیم کرد. و با این گفت و شنودها هم امید بیشتر پیدا کنیم و هروقت نماز می‌خوانیم از نمازهایمان لذت ببریم. «الرحمن الرحیم» هردو ریشه در رحمت دارد. رحمان رحمت عام، یعنی همه جهان هستی نتیجه رحمت خداست. شهید مطهری می‌گوید: همین که خدا چیزی را می‌آفریند، یعنی دوستش داشته است. این گل را آفریده است. این رحمت است. آغاز آفرینش همه موجودات رحمت خداست.

ما به هر جا نگاه کنیم رحمت خدا را می‌بینیم، ستاره‌ها، آسمان‌ها، پرنده‌ها، میوه‌ها، گیاهان و دریاها و باد و باران، مظاهر رحمت خدا هستند. همین موجودیت موجودات رحمانیت خداست. رزق رسانی و بقای موجودات هم برای رحمت عالم خداست. خدا برای همه موجودات یک غذایی، یک رزقی را فراهم فرموده است و آن رحمانیت خداست. دوست نداریم موجوداتی که آفریده از بین بروند. باید بمانند در مسیری که خدا تعیین فرموده حرکت کنند. رحیم چیست؟ رحمت خاص، از بین موجودات انسان مکلف است و اختیار دارد برای سرنوشت خودش تصمیم بگیرد. قابلیت‌هایی که نشان می‌دهد، خداوند یک رحمت خاصی به او می‌دهد، آن رحیمیت خداست.

بزرگان ما می‌گویند: استاد و معلم یک درس‌هایی را برای همه دانش آموزان بیان می‌کنند، یکی دو دانش آموز هستند که قابلیت خاصی دارند، در وقت خاصی برای آنها زمان جدا می‌گذارد چون احساس می‌کند در آینده اینها می‌توانند از نخبه‌های کشور باشند. خداوند به بندگانش به آنهایی که قابلیت نشان می‌دهند، رحیمیت خودش را نشان می‌دهد. این رحیمیت تا بلندای بهشت ادامه دارد. پس رحیمیت دست خود ماست و ما باید زمینه‌اش را فراهم کنیم. امروز زمینه‌های دریافت رحمت‌های ویژه خدا را خواهیم گفت. چه کارهایی اگر بکنیم رحیمیت دارد. رحمانیت برای همه هست. برای مؤمن و کافر، حتی کسی که خدا را قبول ندارد. خدا او را آفریده، آفتاب را می‌تاباند. گیاهان را می‌رویاند. اینها رحمانیت خداست. اما توجه ویژه یکی دست انسان را بگیرد و ببرد به قله سعادت ما باید یک زمینه‌ای را فراهم کنیم تا شامل حال ما شود. ۵۶۳ بار واژه رحمت، در ۱۰۴ سوره و ۴۲۵ آیه آمده است. نداریم سوره‌ای که واژه رحمت در آن نباشد.

یکی از بزرگان حوزه خراسان آقای دکتر محمود روحانی کتابی دارد که بسیار خوب است به نام «معجم آماری قرآن کریم» کلمه کلمه قرآن را سالیان درازی از عمرش را گذاشته و کلمات را دقت کرده که کدام کلمه چند بار در قرآن آمده است. در مکه بوده یا مدینه؟ بعد تحلیل کرده این کلمه فراوانی‌اش معنی دارد. خدای حکیم کلمه‌ای که صد بار آورده خواسته به ما بفهماند که از اهمیت بیشتری برخوردار است. نداریم سوره‌ای که واژه رحمت در آن نباشد. تمام سوره‌ها بسم الله دارند قبل از آن هم به شکل‌های دیگری واژه رحمت در قرآن آمده است. یک سوره هم به نام الرحمن داریم. چرا در ختم‌ها این سوره‌ها را تلاوت می‌کنند؟ باید برای زنده‌ها این سوره را خواند. این سوره نقل نعمت‌های خداست.

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏، الرَّحْمنُ، عَلَّمَ الْقُرْآنَ، خَلَقَ‏ الْإِنْسانَ، عَلَّمَهُ الْبَیانَ» اینها نشانه‌های رحمت خداست. اینقدر تعلیم قرآن اهمیت دارد که مقدم بر خلقت انسان است. به ترتیب می‌خواست بفرماید اول باید خلقت انسان و بعد تعلیم قرآن را می‌گفت. ولی تعلیم قرآن اینقدر اهمیت دارد، «الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ بِحُسْبانٍ، وَ النَّجْمُ وَ الشَّجَرُ یَسْجُدانِ» تا می‌رسد به اینکه «فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ» کدام یک از نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟ اینها حقایقی هستند که نشانه مهر خداست.

مصادیق رحمت خدا در قرآن چیست که خداوند از این مسیرها به بندگانش مهر می‌ورزد؟ یکی قرآن است. بارها و بارها در قرآن توصیف شده به رحمت، یکی همین آیه‌ است «وَ نُنَزِّلُ‏ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَهٌ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ لا یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلَّا خَساراً» (اسراء/۸۲) حدیث داریم که امام معصوم فرمود: کسی که مریض شده هر عضوی که درد می‌کند یک نفر دیگر روی محل درد دست بگذارد و این آیه را بخواند. برای درمان درد و تسکین درد او تأثیر دارد. «وَ نُنَزِّلُ‏ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَهٌ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ لا یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلَّا خَساراً» پس قرآن هم برای دردهای جسمی و هم دردهای روحی شفاء و رحمت است.

پیامبر «وَ ما أَرْسَلْناکَ‏ إِلَّا رَحْمَهً لِلْعالَمِینَ» (انبیاء/۱۰۷)آیه نفی می‌کند که فقط و فقط تو را فرستادیم برای رحمت به همه موجودات، به انسان‌ها و جنی‌ها و مخلوقات از طریق پیامبر اسلام رحمت برسد. برای باران هم زیاد قرآن کلمه رحمت را بیان کرده است. باران رحمت الهی از قرآن گرفته شده است. باران اگر نباشد کل حیات متوقف می‌شود. می‌فرماید: «وَ هُوَ الَّذِی یُنَزِّلُ الْغَیْثَ مِنْ بَعْدِ ما قَنَطُوا وَ یَنْشُرُ رَحْمَتَهُ وَ هُوَ الْوَلِیُّ الْحَمِیدُ» (شوری/۲۸) بعد از اینکه مردمان دچار یأس شدند خداوند باران را فرستاد و رحمتش را منتشر کرد. باران یکی از مصادیق رحمت پروردگار است. برای ریزش باران از خداوند می‌خواهیم باران بی ضرر، گوارا و فراوان و پر برکت را برای ما نازل کند. امام سجاد در صحیفه یک دعای مستقل برای باران دارند.

باد هم از مظاهر رحمت خداست، ما گاهی نعمت‌های خدا را قدر نمی‌دانیم. تا قبل از آلودگی هوا، حواسمان به نعمت باد نبود. بادها ابرها را جا به جا می‌کند و ابرها می‌بارند. این باد هست که هوا را پاک می‌کند و آلودگی را می‌برد. «وَ هُوَ الَّذِی یُرْسِلُ‏ الرِّیاحَ» (اعراف/۵۷) خداوند بادها را می‌فرستد، «بُشْراً بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ» بادها خبر رحمت پروردگار را منتشر می‌کنند. باد و آب و باران و ابر از خداست، همه تربیت عبادی است. در آیه‌ی «فَانْظُرْ إِلى‏ آثارِ رَحْمَتِ اللَّهِ کَیْفَ یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها» (روم/۵۰) فصل بهار نشانه رحمت خداست. در فصل زمستان درختان خشک هستند، بهار که می‌شود با نزول باران سبز می‌شود و این نشانه رحمت پروردگار است. یکی از مشکلاتی که داریم تعلیم نگاه است.

باید مظاهر رحمت خدا را به بچه‌ها نشان بدهیم. مثلاً بچه را برف بازی می‌بریم، همانجا از خدا یاد کنیم و از نشان به صاحب نشان سفر کنیم. یکوقتی مکانیسم شکل‌گیری برف را گفتم، چطور می‌شود از آسمان برف می‌آید، چطور تگرگ می‌آید و چطور باران می‌بارد؟ مسائل علمی را که برای بچه‌ها توضیح می‌دهیم، فاعل آن را و منعم را بگوییم. اینکه خدا ما را دوست داشته و رحمتش را برای ما فرستاده است. قرآن می‌فرماید: شب و روز هم از نعمت‌های خداست. «وَ مِنْ‏ رَحْمَتِهِ‏ جَعَلَ‏ لَکُمُ اللَّیْلَ وَ النَّهارَ» (قصص/۷۳) قرآن می‌فرماید: اگر شب ادامه پیدا می‌کرد و به دنبال روز نمی‌آمد و یا اگر روز ادامه پیدا می‌کرد و به دنبالش شب نمی‌آمد و ناگهان شب به روز تبدیل می‌شد چشم‌های ما کور می‌شد. شاید بیست دقیقه زمان می‌برد که آرام آرام روشنی روز به شب تبدیل شود. خداوند این روشنی روز را ناگهان قطع نمی‌کند. روشنی روز با طیف آرامی تبدیل به شب می‌شود. تاریکی شب به مرور تبدیل به سپیدی صبح می‌شود. خداوند به سلامت جسم و جان ما توجه داشته است.

یکی از مصادیق رحمت همسر است. قرآن کریم در سوره روم می‌فرماید: «وَ مِنْ‏ آیاتِهِ‏ أَنْ‏ خَلَقَ‏ لَکُمْ‏ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها» خداوند از جنس شما همسرانی برای شما آفرید، «وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّهً وَ رَحْمَهً» بین شما مودت و رحمت قرار داد. پیامبر عقد عروس و دامادی را می‌خواند، یکی از آنها پرسید: این چند جمله‌ای که شما گفتید چه بود که تا قبل از این ما احساسی نسبت به هم نداشتیم ولی الآن قلب ما سرشار از احساس است؟ پیغمبر فرمود: این کار خداست. با خواندن صیغه عقد مهر این دو نفر نسبت به هم شدت پیدا می‌کند. یکی از مصادیق و مظاهر رحمت خدا همین شکل‌گیری خانواده براساس محبت است. چقدر حدیث داریم خوشا به حال زن و شوهرهایی که تا پایان این مهر و محبت الهی را حفظ کنند. پیغمبر فرمود: زن و شوهری که عاشقانه همدیگر را نگاه می‌کنند، چون گاهی نگاه‌ها تحقیر آمیز و گاهی خشم آلود و گاهی با بی اعتنایی است. وقتی نگاه عاشقانه می‌کنند خدا به هردوی آنها نظر رحمت می‌کند. این مهم است که ما رحمت بیشتر خدا را می‌خواهیم یکی همین است که به همدیگر محبت کنیم و مبدأ آن باید از خانه باشد.

گفنگوی محبت آمیز، نگاه کردن محبت آمیز، رفتارهای محبت آمیز، مهر و محبت بین والدین و بچه و بین زن و شوهر باهمدیگر، وقتی در نماز می‌گوییم «الرحمن» به همه این چیزها باید فکر کنیم. آن نماز هست که «تَنْهى‏ عَنِ‏ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَر» (عنکبوت/۴۵) سنگدلی را کنار بگذاریم و کینه را کنار بگذاریم. حدیث داریم خداوند رحیم است و رحیم را دوست دارد. پیغمبر فرمود: خداوند مهربان است و مهربانان را دوست دارد. یکی از مصادیق رحمت خدا توبه است. توبه یعنی من اشتباه کردم. خدایی که اسلام به مردم جهان معرفی می‌کند یک چنین خدایی است. می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُ‏ التَّوَّابِین‏» (بقره/۲۲۲) خداوند توبه کن را دوست دارد. بیا و بهشتت دهم، مرو تو در نار ما!

شهید مطهری می‌فرماید: اصل در خلقت خدا رحمت است. قهر و غضب و تنبیه و عقاب استثنا است. شهید مطهری می‌گوید: ما در جهان بینی اسلام چنین نگاهی داریم. می‌فرماید: مغفرت یک استثنا نیست که خداوند بعضی را می‌آمرزد، نه، اصل مغفرت و رحمت است. خداوند دوست دارد همه بهشتی شوند. صد بار اگر توبه شکستی باز آ! اینها حقایق دین ما هست. امید ایجاد می‌کند. بچه‌های ما باید این را بدانند. این آیه‌ها این را می‌گوید که آغوش رحمت پروردگار باز است. هم رحمت عام که شامل همه می‌شود و هم رحمت خاص، آنهایی که رحمت خاص می‌خواهند یک راهش توبه است. توبه یک راهش برگشتن است. خدایا دوستت دارم. آنوقت خدا چه کار می‌کند؟ «التَّائِبُ‏ مِنَ‏ الذَّنْبِ کَمَنْ لا ذَنْبَ لَه‏» (کافی/ج۲/ص۴۳۵) توبه کننده از گناه مثل کسی است که گناه نکرده باشد. گاهی در احادیث داریم اگر کسی این کار را انجام دهد مثل طفلی است که از مادر متولد شده است. صفحه عملش سفید سفید است. «لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَهِ اللَّهِ» از رحمت خدا مأیوس نشوید.

در تفسیر این آیه شهید مطهری می‌فرماید: همانطور که درختان هوا را پالایش می‌کنند، توبه و مغفرت خدا هم آلودگی‌های معنوی را پاک می‌کند. بحث رحمت بسیار زیباست. آدم را به آینده امیدوار می‌کند. یکی از دعاهایی که بعد از نماز به ما یاد دادند، تعقیبات است. تعقیب یعنی نیایش بعد از نماز، در یکی این دعا هست «اللهم انی اسئلک موجبات رحمتک» خدایا از تو می‌خواهم موجبات رحمتت را، یعنی چیزهایی که از آنها رحمت تو نشأت می‌گیرد. آیه‌هایی در قرآن هست که می‌فرماید: «لَعَلَّکُمْ‏ تُرْحَمُون‏» (آل‌عمران/۱۳۲) یعنی زمینه‌ی نزول رحمت خداست. «وَ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ لَعَلَّکُمْ‏ تُرْحَمُون‏» اطاعت کنید از خدا و پیامبرش، فرستاده‌اش، امید است مشمول رحمت خدا واقع شوید. گوش جان دادن به صوت قرآن، «وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ» (اعراف/۲۰۴) صدای قرآن می‌آید هرکاری داریم رها کنیم. سکوت، توجه! چون گاهی سکوت می‌کنیم ولی در سکوت پیامک می‌فرستیم. سکوت و توجه که باشد رحمت خدا بالای سر ما می‌آید و باران رحمت معنویت می‌بارد. «وَ أَقِیمُوا الصَّلاهَ وَ آتُوا الزَّکاهَ» نماز به پا دارید و زکات بدهید «وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ» (نور/۵۶)

اینها از مجموعه یادداشت‌های من است که یا آیات قرآن است و یا رهنمودهای پیامبر و معصومان است. همین نمازی که می‌خوانیم و رحمت خدا را دارد. حدیث داریم پیغمبر فرمود: «الصلاه ینزل الرحمه» یعنی نماز رحمت خدا را به سمت پایین می‌کشاند. ما سه تا «تواصوا» در قرآن داریم. «تواصوا» یعنی سفارش کردن همدیگر، یعنی همه به همدیگر بگوییم. «وَ تَواصَوْا بِالْحَق‏» (عصر/۳) همدیگر را به حق سفارش کنیم. حق چیست؟ خدا، اسلام، قرآن، معاد، اینها حقایق هستند. «وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ» سفارش به پایداری و ایستادگی، «وَ تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَه» (بلد/۱۷) هر روز و هرشب همدیگر را به مهربانی سفارش کنیم. در بین این همه کمالات و ارزش‌ها این یکی آمده است.

مسلمان‌ها، آقایان و خانم‌ها پیوسته، چون حدیث داریم زمان پیامبر مسلمان‌ها سوره عصر را برای همدیگر می‌خواندند. بخاطر همین دو آیه آخر، «وَ الْعَصْرِ، إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ، إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ» در سوره بلد هم دارد «وَ تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَه» یعنی همدیگر را سفارش کنیم. ای پولدارها، زوردارها و دانشمندان، به هم مهربانی و توجه کنید. به فقرا و ضعفا کمک کنید. هرچه خدا به شما داده به دیگران بدهید و همدیگر را به مهربانی سفارش کنید. اطاعت از خدا و رسول، گوش دادن به قرآن، نماز و زکات، بعدی استغفار است. استغفار هم یکی از زمینه‌های رحمت خداست.

«قالَ یا قَوْمِ لِمَ تَسْتَعْجِلُونَ‏ بِالسَّیِّئَهِ قَبْلَ الْحَسَنَهِ لَوْ لا تَسْتَغْفِرُونَ اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ» (نمل/۴۶) سخن حضرت صالح است که به قومش فرمود: چرا عجله می‌کنید؟ قبل از حسنه هی می‌گویید: عذاب را بفرست. چون حضرت صالح می‌فرمود: اگر ایمان نیاورید قهر خدا می‌آید. پیغمبر مهربان است. پیامبران مهربان بودند. چرا عجله می‌کنید؟ شما به جای بد، خوب را بخواهید. از خدا عذرخواهی کنید امید است رحمت خدا به شما نازل شود. یکی از زمینه‌های رحمت الهی صلح کردن و آشتی دادن، این موضوع مهمی است که گاهی با اندک مسأله‌ای با هم قهر می‌کنیم. سالها گذشته دو دوست، دو برادر، دو نفر مسجدی با هم قهر هستند.

قرآن در سوره حجرات می‌فرماید: مسلمان‌ها برادر هستند و صمیمی هستند، «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَهٌ فَأَصْلِحُواْ بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ وَاتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ»‏ (حجرات/۱۰) بین برادران را آشتی بدهید. هردو مسلمان هستند ولی روابط سرد است. امیرالمؤمنین در آستانه شهادتش فرمود: از پیغمبر شنیدم که یک آشتی دادن ثواب یک سال عبادت را دارد. بین زن و شوهرها را وصل کنید. غیر از آمار طلاق‌های ثبت شده و رسمی، چقدر روابط تیره وجود دارد که به طلاق هنوز منجر نشده است، جسم‌ها نزدیک هم و قلب‌ها جداست.

صبر و پایداری هم زمینه رحمت خداست و از آیاتی است که مردم ما زیاد شنیدند. «الَّذِینَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصِیبَهٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ‏ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُون‏» (بقره/۱۵۶) ای پیامبر بشارت بده صابران را، آنان که وقتی مصیبتی به آنها می‌رسد تفکرشان این است که ما از خدا هستیم و به سوی خدا می‌رویم. «أُولئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَهٌ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُون‏» (بقره/۱۵۷) اینان که در حوادث و مصائب صبر کردند، صلوات خدا و رحمت خدا بر آنها نازل می‌شود، و اینان هدایت یافتگان هستند. در حدیث هم فراوان داریم که عیادت مریض یا مواظبت از مریض، رحمت خدا را نازل می‌کند. هرکس مریضی را «من عادَ مؤمنا» سرپرستی کرد، در رحمت پروردگار غرق می‌شود. حدیث بعدی می‌فرماید: «ارْحَمُوا ضُعَفَاءَکُمْ‏ وَ اطْلُبُوا الرَّحْمَهَ» مهربانی کنید به بیچاره‌ها و ضعیف‌ها، ایام ولادت امام رضا برنامه سمت خدا در مورد رحم کردن به مستأجرها صحبت می‌کند. شما رحم کن، پروردگار به شما نظر می‌کند و بلاها را از شما دور می‌کند.

شریعتی: حاج آقای حسینی قمی می‌فرمودند: «ارْحَمُوا مَنْ فِی الْأَرْضِ یَرْحَمْکُمْ‏ مَنْ‏ فِی‏ السَّمَاءِ» به خودتان رحم کنید تا آسمانی‌ها به شما رحم کنند.

حاج آقای بهشتی: استاد ما حاج آقای قرائتی در تفسیر نور و کتاب‌هایی که در مورد نماز دارند، در مورد تفسیر این آیه «الرحمن الرحیم» می‌فرمایند: یک نمازگزار که فقط نمازهای واجب را می‌خواند در شبانه روز هفتاد بار کلمه رحم را به زبان جاری می‌کند. هفده رکعت نماز واجب داریم، ده رکعتش سوره حمد دارد. در سوره حمد می‌گوییم: «بسم الله الرحمن الرحیم» دو بار اینجا رحمت هست، «الرحمن الرحیم» چهار بار، شصت بار، در پایان نماز در سلام نماز با کلمه رحمت است. هفتاد بار در یک نماز واژه رحمت هست. خیلی جفا هست که کسی در شبانه روز هفتاد بار رحم بگوید ولی بی رحم باشد. به همسر، به بچه، به خریدار، به همسایه، به فروشنده و ملت رحم نکند.

وقتی این نمازها به آسمان می‌رود به صورت یک کهنه کثیفی درمی‌آید و فرشته‌ها بر سرش می‌زنند. یک معنی «الرحمن الرحیم» این است که پیام مهربانی را منتقل کنیم. همینطور که خدا بندگانش را دوست دارد بندگان هم همدیگر را دوست بدارند. از هم بگذریم! «وَ لْیَعْفُوا وَ لْیَصْفَحُوا» (نور/۲۲) همدیگر را عفو کنند، صفح کنند، ندیده بگیرند. آیا دوست ندارید خدا شما را ببخشد؟ «أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ» شما هم ببخشید. «الرحمن الرحیم» یک معنایش این است که مهربانی و بخشندگی در جامعه اسلامی مثل اکسیژن باشد. مسلمان‌ها با هم مهربان باشند. خدایی که به ما رحمت دارد دوست دارد ما به همدیگر رحم کنیم.

حاج آقای قرائتی مثال می‌زند بعضی مثل لوله سیمانی هستند، آب را از خودشان عبور می‌دهند ولی درون سیمان آب نفوذ نمی‌کند. بعضی مثل جوی‌های خاکی هستند که آب را به مزرعه می‌رساند ولی بعد از چند سال کنار این جوی آب درختانی سبز شده را می‌بینیم. ایشان می‌فرماید: حکایت بعضی مثل حکایت توپی است که در اقیانوس اطلس بیاندازند. اقیانوس اطلس مشکلی ندارد. این توپ خودش را بسته است و از جایی اجازه ورود نور را نمی‌دهد. بعضی دلها مثل سنگ است. خودش اجازه نمی‌دهد رحمت خدا در آن نفوذ کند. در بسته شده است. ما باید نگاهی بکنیم، ببینیم این دل سفت است یا نرم است.

امیرالمؤمنین فرمود: گناه وقتی زیاد می‌شود دل سفت می‌شود، دل وقتی سفت شد، اشک جاری نمی‌شود. چون اشک نشانه رحمت است. امام زین العابدین گریه می‌کند و از خدا می‌خواهد که خدایا اشک چشم مرا زیاد کن. اشک نشانه آدم‌های رحیم است. امیرالمؤمنین به یتیم نگاه می‌کرد اشکش جاری می‌شد. این قلب پسندیده است. مخصوصاً محبت به بچه‌ها، به کودکان خود محبت کنید، رحمت کنید.

مظاهر رحمت را نگاه کنید. امیرالمؤمنین ضربت خورد. فرقش شکافته شد، برایش شیر آوردند. فرمود: مقداری از این شیر را به ابن ملجم بدهید. یک انسان استثنایی است. در مورد رحمت خدا همین اندازه که خدا توبه ما را می‌پذیرد و کار ما را قبول می‌کند ولو نقص دارد، بعد از نماز یکی از دعاها این است که خدایا اگر در نماز من خلل و نقصی است تو از من بپذیر. از استاد حسین انصاریان یاد کنم، که اوج دعای عرفه ایشان وقتی است که می‌گویند: یا ارحم الراحمین، زیباترین اسم خداست. ای مهربانترین مهربانان! آقای انصاریان از همان اول می‌فرماید: همه بخشیده شدید و آمرزیده شدید. یا حاجیانی که به عرفات می‌آیند، همین اندازه که به عرفات رسیده باید مطمئن باشد خدا او را بخشیده است. پت این ذکرها حقایقی است که ما را امیدوار به زندگی و به همدیگر توجه کردن می‌کند.

شریعتی: روز چهارشنبه سالروز ولادت عقیله بنی هاشم حضرت زینب کبری(س) است که به همه شما پیشاپیش تبریک می‌گویم. امروز حاج آقای بهشتی یک کتاب آوردند و در مورد شخصیت زینب کبری بیشتر بدانیم، «اگر زینب نبود» عنوان کتاب است، سخنان زیبای حضرت زینب(س) در حادثه با عظمت عاشورا است.

به باغ‏هایى دائمى داخل خواهند شد که نهرها از زیر (درختان) آن جارى است، هر چه را بخواهند براى ایشان در آنجا موجود است، خداوند اینگونه پرهیزکاران را پاداش مى‏دهد. به آنان که (از آلودگى‏هاى شرک و گناه) پاکند، فرشتگانى که جانشان را مى‏ستانند، مى‏گویند: سلام علیکم. به پاداشِ آنچه انجام داده‏اید، به بهشت داخل شوید. آیا کفّار جز آنکه فرشتگانِ (مأمور قبض روح) یا فرمان (قهر) پروردگارت به سراغشان آید انتظارى دارند، کسانى که پیش از آنان بودند نیز چنین کردند و خداوند به آنان ظلم نکرد، لیکن آنها به خودشان ستم مى‏کردند. پس کیفر بدى‏هایى که انجام دادند به آنان رسید و آنچه که آنان به مسخره مى‏گرفتند آنان را فراگرفت.

شریعتی: سرّ نی در نینوا می‌ماند اگر زینب نبود *** کربلا در کربلا می‌ماند اگر زینب نبود

حاج آقای بهشتی: تبریک می‌گویم به همه خانم‌هایی که نامشان زینب است. پیغمبر فرمود: شبیه ترین کس به همسرم خدیجه، زینب است. برداشت من از این سخن این است که نقشی که حضرت خدیجه در پیدایش اسلام داشت، حضرت زینب همان نقش را در ادامه اسلام داشت. از لقب‌های حضرت زینب، عقیله و عالمه است. در کتاب «اگر زینب نبود» برای اعتبار احادیث محتواهایی است که حضرت زینب برای تاریخ بشر قرار داده است، قبل از کربلا، در کربلا و کوفه و شام.

شریعتی: برای سلامت امام زمانمان دعا کنیم. «السلام علیک ایها الرحمه الواسعه»

کارشناس برنامه : حجت الاسلام و المسلمین سید جواد بهشتی

تاریخ پخش: ۰۸-۱۰-۱۳۹۸

.