بررسی آیات و روایات مورد استناد مخالفین فرزندآوری

« استاد محمد مسلم وافی »
۱. آیه شریفه « وَاعلَمُوا أَنَّمَا أَموَالُکُم وَأَولادُکُم فِتنَه؛ بدانید که اموال و فرزندانتان فقط وسیله آزمایش شما هستند.» در حالیکه آن‌ها چنین ترجمه‌ می‌کنند: « بدانید که اموال و فرزندانتان فتنه هستند » و چون مال و فرزند فتنه است بنابراین نباید فرزندآوری کرد.!
اولین اشکالی که به این برداشت وارد‌ می‌باشد این است که در آیه به مال هم اشاره شده است بنابراین مال هم فتنه بوده و نباید در طلب آن رفت!
نکته‌‌‌ی دیگر این است که لفظ « فتنه » در زبان عربی یعنی وسیله‌‌‌ی آزمایش و واضح است که فرزند وسیله‌ی آزمایش‌ می‌باشد. که در اینصورت ارتباطی بین آیه شریفه و نکوهش فرزندآوری وجود نخواهد داشت.
به عنوان مثال در میان صحابه‌‌‌ی پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم افرادی بودند که فرزندشان باعث انحراف آنها و برای بعضی دیگر باعث نجات و سعادت شدند، درواقع فرزندشان باعث آزمایش آن‌ها گشته بود.

۲. « إِنَّ مِن أَزوَاجِکُم وَأَولادِکُم عَدُوَّاً لَکُم فَاحذَرُوهُم »
ترجمه ای که آن ها از این آیه شریفه دارند چنین است که: « به راستی برخی از همسران و فرزندانتان دشمن شما هستند، بنابراین از آنان دوری کرده و بپرهیزید. »
در حالیکه پر واضح است منظور از آیه مخالفت با فرزندآوری نیست و معنای صحیح آن چنین است: « به راستی برخی از همسران و فرزندانتان (به علت بازداشتن شما از اجرای فرمان‎‌های خدا و پیامبر) دشمن شمایند، بنابراین از (عمل به خواسته های بی جای) آنان (که مخالف احکام خداست) بپرهیزید. »
مستر همفر؛ جاسوس انگلستان در کشور‌های اسلامی، در خاطرات خود می‌گوید: ما توانستیم با شعار فرزند کمتر زندگی بهتر ضربه محکمی به مسلمان‌ها وارد کنیم.

۳. « قِلَّهُ العَیَالِ أَحَدُ الیَسَارَینِ؛ کمی فرزند یکی از دو راحتی است »
از این روایت چنین برداشت‌ می‌کنند که فرزند یعنی سختی و مواجهه با مشکلات پس چرا باید به دنبال سختی و دردسر رفت؟
در پاسخ به این اشکال لازم است به چند موضوع اشاره شود:
اول؛ اینکه بیان روایت صرفا بیان حکایت و خبر دادن است. به این معنا که روایت‌ می‌فرماید: فرزند کم داشتن یکی از دو راحتی است نه اینکه فرزند کم داشته باش.
دوّم؛ حضرت علی علیه السلام در روایتی‌ می‌فرماید:
« السَّفَرُ أَحَدُ العَذَابَینِ؛ مسافرت یکی از دو عذاب است »
آیا صحیح است چنین برداشت کنیم که حضرت از سفر کردن منع فرموده است؟ درحالیکه مقصود حضرت حکایت از جریان دیگری‌ می‌باشد.
سوّم؛ عیال فقط به معنای فرزند نیست، بلکه در زبان عربی به هر کسی که خرجی او بر عهده‌‌‌ی انسان است عیال‌ می‌گویند.
چهارم؛ شایان ذکر است که حضرت علی علیه السلام ۲۸ فرزند داشت، حال چطور ممکن است که ایشان فرزندآوری را نکوهش کرده و خود صاحب فرزندان متعدد باشد در حالیکه اهل بیت علیهم السلام معصوم از خطا و اشتباه هستند. بنابراین منظور حضرت نکوهش یا منع فرزندآوری نیست.
پنجم؛ آیا هر سختی نکوهیده است؟
قرآن کریم‌ می‌فرماید: « إنَّا خَلَقنَا الإِنسَانَ فِی کَبَدٍ؛ ما انسان را در سختی آفریدیم »
مسئله مهم توان مدیریت در شرایط سخت است. ولذا در حوزه تربیت فرزند به خانواده‌ها‌ می‌گوییم که گاهی فرزندان را در سختی قرار بدهید تا بتواند با سختی‌های زندگی شخصی و اجتماعی به خوبی مواجه شود.

بررسی آیات و روایات موافق فرزندآوری

« استاد محمد مسلم وافی »
۱. « یُمدِدکُم بِأَموَالٍ وَبَنِینَ؛ (خدای متعال) شما را با اموال و فرزندان یاری کند »
« لاتَقتُلُو أَولادَکُم خَشیَهَ إِملاقٍ نَحنُ نَرزُقُهُم وَإِیَّاکُم إِنَّ قَتلَهُم کَانَ خَطَأً کَبِیرَاً؛ فرزندانتان را از بیم تنگدستی نکشید، ما به آنان و شما روزی‌ می‌دهیم، یقینا کشتن آنان گناهی بزرگ است. »
در حالیکه طبق آمار متأسفانه در سال ۱۳۹۲، ۰۰۰/۲۵۰ سقط نوزاد بدون مجوز داشته‌ایم.

۲. « رَبِّ هَب لِی مِن لَدُنکَ ذُرِّیَّهً طَیِّبَهً؛‌ (حضرت زکریا به خدای متعال عرض کرد:) پروردگارا! مرا از سوی خود فرزندی پاک و پاکیزه عطا کن »
طبق این آیه شریفه فرزند دار شدن یک تفضل الهی است، درحالیکه ما از تفضل الهی گریزان هستیم!

۳. پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم می‌فرماید:
« تَنَاکَهُوا وَتَکثُرُوا إِنِّی أُبَاهِی بِکُم یَومَ القِیَامَه وَلَو بِالسِّقطِ؛ ازدواج کنید و فرزندان زیاد بیاورید، که من در روز قیامت حتی به فرزندان سقط شده (البته آن‌هایی که خود به خود و بدون قصد سقط‌ می‌شوند) هم مباهات‌ می‌کنم. » و در ادامه حضرت‌ می‌فرماید که آن طفل سقط شده در مقابل درب بهشت می‌ایستد و به خدا‌ی متعال عرض می‌کند تا پدر و مادرم به بهشت نروند، وارد بهشت‌ نخواهم شد.
در روایتی حضرت‌ می‌فرماید: « چرا بچه‌ نمی‌آوری؟‌ نمی‌دانی با آوردن فرزند باعث می‌شوی زمین با لا إله إلا الله سنگین بشود. »
همچنین در روایت دیگری می‌فرماید: « خانه‌‌ای را که در آن فرزندی نباشد، دوست ندارم »، « عطر و رائحه بهشت همراه بچه است یا « خداوند روزی را همراه بچه قرار داده است ».

رابطه‌‌‌ی اقتصاد و فرزندآوری

« استاد محمد مسلم وافی »
عده‌ای می‌گویند: چون اقتصاد رابطه‌‌‌ی مستقیمی با کیفیت زندگی دارد هرچه کیفیت زندگی بالاتر باشد،‌ می‌توانید فرزند بهتری را تربیت کنید. و نتیجه‌ می‌گیرند؛ که چون مشکلات اقتصادی داریم و‌ نمی‌توانیم کیفیت زندگی را بالا ببریم پس فرزند کمتری داشته باشیم.
دلیل دیگری که به آن استناد می‌کنند این روایت است: « کادَ الفَقًرُ أنً یَکونَ کُفًراً؛ نیازمندی سرانجام انسان فقیر را به کفر‌ می‌رساند. » پس اگر مشکل اقتصادی را حل نکنیم دین‌مان از دست می‌رود چه برسد به اینکه بخواهیم به تربیت فرزند بپردازیم.
مبنای دیگری که دارند این است که فرزند بایستی در رفاه باشد و گذشت آن زمانی که نان خشک به بچه‌ها‌ می‌دادیم.
(از نظر آن‌ها اینکه) فرزند بایستی در رفاه نسبی بزرگ شود یعنی؛ از رسانه‌ها استفاده کند، تبلت و گوشی همراه داشته باشد، تلویزیون بایستی درشأن خانه باشد، اجمالاً باید مبلی باشد که کمردرد نگیرند و چون الان در جامعه‌‌ای زندگی‌ می‌کنیم که مردم مشکلات اقتصادی دارند پس رفاه ایجاد نمی‌شود، بنابراین فرزند کمتر زندگی بهتر .

نکته اول

چرا آقایان منظور از فقر در روایت را فقر مادی‌ می‌دانند در حالیکه روایات زیادی از اهل بیت علیهم السلام وجود دارد که منظور از فقر را چنین بیان‌ می‌فرمایند: از امام کاظم علیه السلام سوال کردند که مقصود از فقری که انسان را به کفر مبتلا‌ می‌کند چیست؟ حضرت بلافاصله فرمود: مقصود فقر دینی است.

نکته دوم

چرا همه‌‌‌ی مشکلات اقتصادی را به فرزندآوری ربط‌ می‌دهیم؟! یعنی هیچ دیواری کوتاه‌‌تر از این موضوع پیدا نکرده‌ایم! البته قبل از فرزندآوری در زمینه ازدواج هم این مشکل را داریم. بسیاری از جوان‌ها ازدواج‌ نمی‌کنند و‌ می‌گویند: پول نداریم. آنها نیز خوب توجه کنند.
جوان امروزی تصور‌ می‌کند که وقتی به خواستگاری‌ می‌رود حداقلّ باید خانه و ماشین داشته باشد و اگر خانه را بخواهد رهن کند اینقدر اجاره‌ می‌خواهد، پس به طور کلی از فکر ازدواج بیرون‌ می‌آید چون در غیر اینصورت خانه که باید بگیرد، بایستی پوشاک همسرش را تهیه کند و نفقه هم بپردازد. بنابراین با خود‌ می‌گوید: چرا ازدواج کنم؟
در بحث فرزندآوری هم همین را‌ می‌گویند. این افراد معمولاً طرفدار اصالت الرفاه هستند و معتقدند که اصل در زندگی رفاه است، باید خوش باشیم و بچه‌ها مانع رسیدن به رفاه هستند؛ با وجود آن‌ها‌ نمی‌توان به سینما، پارک و یا سفرهای زیارتی و تفریحی رفت.!

نکته سوم

چرا فرزند و فرزندآوری را باعث فقر و مشکلات اقتصادی‌ می‌دانیم؟ اگر اعلام شود که هر شخصی در مسابقه‌ای برنده شود پنج ماشین خوب به او هدیه‌ می‌دهیم، همه می‌خواهند. چطور اینجا‌ نمی‌گوییم: لاستیک ماشین را باید عوض کنیم، بنزین می‌خواهد، تعویض روغن می‌خواهد و هزار دردسر دیگر را در نظر نمی‌گیریم. پس آیا دیواری کوتاه‌تر نیست که مشکلات اقتصادی را به فرزندآوری ربط‌ می‌دهیم؟!

نکته چهارم

آیه قرآن در مقابل این تفکر محکم ایستاده و‌ می‌فرماید: «لا تَقًتُلوا أوًلادَکُمً خَشًیَهَ إمًلاقٍ؛ فرزندانتان را از ترس فقر نکشید»
فرزندانتان را به خاطر خرجی نکشید، ما خرج آن‌ها را می‌دهیم. دقیقاً دو مبنای متفاوت وجود دارد؛ آنها می‌گویند اگر فقیر هستید بچه بیاورید، طرف مقابل می‌گوید چون فقیر هستیم بچه‌ نمی‌آوریم.
به عبارت دیگر طرف‌ می‌گوید: چون پول ندارم صدقه نمی‌دهم و ما می‌گوییم برعکس است چون صدقه نمیدهی پول نداری. جوانها به این مساله خوب دقت کنند.
به آن‌ها‌ می‌گوییم چرا اهل صدقه نیستی؟ چرا دستت بسته است؟ در جواب‌ می‌گوید: ما که پول نداریم. به او می‌گوییم میدانی چرا پول نداری؟ چون صدقه نمی‌دهی.
این دو دیدگاه کاملا با هم مخالف هستند، اگر دو مبنا را کنار هم بگذاریم، می‌بینیم که سرنوشت مملکتی عوض می‌شود. کافی است که یک رئیس جمهور، رئیس مجلس، نماینده مجلس یا یک استاندار مبنای آن طرف را داشته باشد تا تمام مباحث اقتصادی را طبق نظریه‌‌‌ی خود بچیند.
می‌گوییم: چرا کار دینی انجام‌ نمی‌دهید؟ دلیلشان این است که پول نداریم. درحالیکه چون آن کار دینی زمین مانده، ابواب برکت خداوند بسته شده است. این یک پاسخ که در روایات آمده است.
حضرت امیر علیه السلام‌ می‌فرماید: «کُلَّ ما کَثُرَ العِیالُ کَثُرَ الرِّزًقُ»
هرکه بامش بیش برفش بیشتر، هر که تعداد فرزند بیشتری داشته باشد روزی‌اش نیز بیشتر خواهد بود. درحالیکه مخالفین‌ می‌گویند: هر که فرزند بیشتری داشته باشد دردسرش هم بیشتر است. در واقع از یک جمله معنایی برداشت‌ می‌کنند که دقیقاً نتیجه‌‌‌ی عکس‌ می‌دهد.

.