بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم

از بستر بیماری خود پا شدنی نیست *** بی لطف شما شهر مداوا شدنی نیست
رفتیم به دیدار حکیمان و طبیبان *** گفتند که با دانش آنها شدنی نیست
کند است چنان رفتن هر ثانیه انگار *** شب این شب عقرب زده فردا شدنی نیست
هرقدر که پیراهن گلدار بپوشد *** بی نور شما باغچه زیبا شدنی نیست
رخصت بده بانوی عزیزم بنویسم *** بی عطر حرم چشم غزل وا شدنی نیست

شریعتی: سلام می‌کنیم به حضرت فاطمه معصومه، سلام می‌کنیم به حضرت امام رئوف، علی بن موسی الرضا، امشب شب میلاد نور چشمی این عزیزان است. شب میلاد با سعادت امام جواد(ع) که بر همه شما مبارک باشد. سلام می‌کنم همه‌ی بیننده‌های عزیز و نازنین‌مان، به سمت خدای امروز خیلی خوش آمدید. حاج آقای سعیدی سلام علیکم، خیلی خوش آمدید.

حاج آقای سعیدی: بسم الله الرحمن الرحیم، بنده هم خدمت شما و همه بینندگان عزیز عرض سلام دارم. انشاءالله که توفیق بندگی و عبادت خداوند را در همه احوال زندگی داشته باشیم. انشاءالله که خداوند ما را نسبت به حضرات اهل‌بیت تابع و مطیع و عاشق قرار بدهد. تولد امام جواد(ع) را تبریک می‌گویم. صبح که از کنار حرم می‌گذشتم، با شرایطی که امکان زیارت وجود ندارد، از طرف همه بیننده‌ها سلام دادم. انشاءالله پذیرفته شده باشد و زیارت همه قبول باشد.

شریعتی: انشاءالله به زودی شرایط عادی شود و کنار هم زندگی سرشار از آرامش را تجربه کنیم.

حاج آقای سعیدی: انشاءالله خدا آن چیزی که به صلاح و خیر ماست و همیشه از خدا به ما خیر می‌رسد برای ما مقدر کند و ما را در موقعیت‌های مختلف زندگی صبور و شاکر قرار بدهد.

شریعتی: به حدیث چهلم از چهل حدیث حضرت امام رسیدیم، چهل منزل را طی کردیم. بحث شما را خواهیم شنید.

حاج آقای سعیدی: شبهاتی در این روزها مطرح می‌شود که سابقه شبهات بیش از هزار ساله دارد. در هر موقعیتی که پیش می‌آید، یکسری شبهاتی را پاسخ می‌دهیم که بعضی قبل از اسلام مطرح شده و خوب حل نشده و افراد تازه فکر می‌کنند با آن برخورد کردند. در تناقضاتی نسبت به قرآن می‌گرفتند که امروز هم می‌گویند: بالاخره خدا شفا می‌دهد یا آن پزشک یا دارو؟ در قرآن هست «إِنَّا هَدَیْناهُ‏ السَّبِیلَ إِمَّا شاکِراً وَ إِمَّا کَفُوراً» (انسان/۳) خدا یکجا می‌گوید: من هدایت می‌کنم، یکجا قرآن است می‌گوید: این هدی للناس است. بالاخره خدا شفا می‌دهد، خدا توفی نفس می‌کند، مرگ دست خداست. ملک الموت هست یا ملائکه هستند، کدام یک توفی نفس می‌کند؟ هرکدام ابزار و وسیله دارد. یکوقت می‌گوید: شافی خداست و یکوقت خدا عسل را شفاء معرفی می‌کند. خدا در آن قرار می‌دهد و اینگونه خلق می‌کند که آن شفاء دهنده باشد. در زمان مسیحیت هم این شبهه مطرح می‌شد. اینکه آدم شبهه چند هزار ساله را مطرح کند، خاک خورده است. این مسائل یک تزلزل در جسم آدم ایجاد می‌کند، یک امتحانی برای روح و معنویت آدم است. چقدر اعتقادات درست است؟ آیا با اندک مسأله‌ای لرزش پیدا می‌کنی؟ یکی می‌گوید: آقا آدم باید دنبال مال حلال باشد. اما به یکجا می‌رسد یک موقعیت حرام شیرین گیر می‌آید، نمی‌تواند خودش را نگه دارد. می‌گوید: من آدمی هستم نسبت به کنترل نفسم اینطور هستم. موقعیت عصبانیت پیش می‌آید همه را به هم می‌ریزد. انشاءالله اعتقادات ما متزلزل نشود. این ویروس‌ها یکوقت روی بدن ما اثر می‌گذارند، یکوقت روی اعتقادات ما اثر می‌گذارند.

مسأله توجه به نعمت‌هایی که تا به حال برای ما عادی بوده است. قبلاً زیارت می‌رفتیم، صله رحم، مسافرت، کاسبی‌هایی که شکر نکردیم، کاسبی‌هایی امروز از رونق افتاده است، وقتی می‌پرسیدند: چه خبر، همیشه نق می‌زدی. این هم وضعیت الآن است. شکر نعمت داشته باشیم. لذا از صفات مؤمنان این است که در شدت و رخاء همیشه شاکر نسبت به خداست. از حضرت ایوب بگیرید تا کسانی که همه جور نعمت داشته باشند، حضرت سلیمان شاکر است، حضرت ایوب هم شاکر است. او در اوج قدرت و ملک سلیمانی است و او در اوج ابتلائات الهی است. صبار شکور باشیم. در صحیفه مبارکه سجادیه دعای هفتم که مقام معظم رهبری توصیه کردند، در جای دیگر داریم «الهی لا تحرمنی لقله شکری» خدایا مرا از نعمت‌ها محروم نکن بخاطر اینکه من کم شکر می‌کنم. کم شکر کردن یک اثری دارد که محروم شدن از بعضی نعمت‌هاست. انشاءالله شکور باشیم.

در همه موقعیت‌ها چه سخت و چه آسان، سخت بودن دلیل بر شکر نکردن نیست. سخت بودن صبر اضافه می‌خواهد، شکر اضافه می‌خواهد. خدایا شکرت، باز هم شکرت. پس این مسأله را چه به لسان و چه به عمل داشته باشیم. از بدترین حوادث بهترین استفاده را ببریم. می‌شود از بدترین حوادث بهترین استفاده را کرد. امروز می‌شود شما توجه به خدا داشته باشید، یکی زمین می‌خورد و زانویش زخم می‌شود. شروع به فحاشی می‌کند. بعضی هم می‌گویند: خدایا… سرش به سمت آسمان بلند می‌شود. به قدرت خدا توجه کنیم. بعضی چیزها نشان می‌دهد ضعیف هستی، هیچی نیستی. آدم‌ها طغیان می‌کنند، «إِنَّ الْإِنْسانَ لَیَطْغى‏، أَنْ رَآهُ اسْتَغْنى‏» (علق/۶و۷) این قید مؤمن و کافر ندارد. مطلق انسان است. کاری ندارد، یعنی فطرتاً آدم‌ها اینطور هستند. یک ذره احساس کنند توانایی در مسأله الف و ب هست یکباره طغیان می‌کنند. این سختی‌ها، آرامش و سکون و بندگی را در ما برمی‌گرداند. غفلت‌هایی که داشتیم انشاءالله از بین برود، نسبت به نعمت سلامتی غفلت داشتیم. امیرالمؤمنین(ع) می‌فرمایند: نعمت‌هایی هست که نسبت به آن توجه نداریم. غافل هستیم. وقتی سالم هستیم حواسمان به سلامتمان نیست. آقای مجتهدی که خدا رحمتشان کند، گاهی این مثال را می‌زدند، هروقت یادت رفت نعمت خدا چیست، دستت را جلوی بینی و دهانت بگذار نتوانی نفس بکشی، بعد می‌فهمی نفس کشیدن چه نعمتی بود. ما نسبت به داشته‌ها فراموشی داریم.

آنهایی که پدر و مادر از دست دادند، فکر می‌کردند پدر و مادر همیشگی است، تازه می‌فهمند چه نعمتی از دست دادند. گاهی نیت درست با عمل درست منطبق نیست، بدانیم چه چیزی را پخش می‌کنیم. از بدترین حوادث، بهترین استفاده‌ها می‌شود. از نعمت‌هایی که به ما داده شده درست استفاده کنیم. در مسأله جنگ تحمیلی چقدر آدم ساخته شده، چه پیشرفت‌هایی برای ما ایجاد کرد. جنگ دانشگاه بود. آدم‌هایی بودند که هزار درجه بالا رفتند. بدانیم در موقعیت‌های بعدی یک تجربه برای ما کسب شود. آدم‌های عادی در هست و نیست خیلی حرف می‌زنند. آدم‌های سطح بالاتر در باید و نباید حرف می‌زنند. الآن در این موقعیت کاسبی اینطور بود. الآن باید چه کار کنیم؟ دیگر راهی ندارد… نه! راهی به ذهنت نمی‌رسد. با دیگری مشورت کن. در این موقعیت‌ها به اضطراب گرفتار شدی، کاسبی تو مشکل پیدا کرده است. در این موقعیت وسواس‌ها تشدید شده است. بعضی به بایدها و نبایدهای شخصی می‌رسند، آنهایی که بایدها و نبایدهای اجتماعی می‌رسند. در رسانه کدام مطلب را بگویم؟ نقش من چیست؟ اگر هواداران من این حرف را بشنوند، آرامش می‌گیرند یا اضطراب؟ چه موقعیتی پیش می‌آید؟ برای اینکه هوادارانم بیشتر شوند در فضای مجازی می‌توانم اضطراب ایجاد کنم؟ فردا شهرت من از بین می‌رود. فردا یک نفر از من مشهورتر می‌آید. فردا اگر بمیرم چطور جواب عملم را می‌دهم؟ عملکردها از حافظه ما پاک نمی‌شود. الآن چه کنیم؟

۱- مسأله استغفار است، طلب مغفرت کنیم. در موقعیت بلایی هم قرار گرفتیم، بهترین مرگ‌ها مرگی است که آدم پاک از دنیا برود و ابزار پاکسازی انسان استغفار است. دعای استغفار که خیلی معروف است از حضرت علی(ع) است و هفتاد بند است، شخص اعرابی بیابان نشینی نزد حضرت آمد و گفت: وضعیت زندگی من خیلی خراب است. نمی‌توانم به عیال و زن و بچه‌ام برسم. حضرت فرمود: استغفار کن. گفت: زیاد استغفار می‌کنم ولی اثری ندارد. حضرت فرمود: چون استغفارت ناقص است. چون گناهانی را کردی که نمی‌دانی آنها گناه بودند. نسبت به آنها استغفار نمی‌کنی و استغفارت ناقص درمی‌آید. این هفتاد بندی را امیرالمؤمنین دارند که امام حسین (ع) یا امام سجاد نقل کردند. دوباره این آدم نزد حضرت آمد و گفت: اینقدر وضع ما خوب شده و مشکلم برطرف شد. یکسری موانع وجود دارد بین ما و خدا فاصله می‌اندازد و مانع دید می‌شود. ما را کند می‌کند. استغفار ما کامل باشد. خدایا از دعاهایی که نسیان مرا گرفت، فراموشی مرا گرفت، نمی‌دانم گناه کردم. خدایا من نسبت به آن استغفار می‌کنم، نسبت به گناهی که نمی‌دانستم.

۲- صدقه؛ دو اثر دارد. یکی رفع بلاست. یکی دفع بلاست. امام صادق(ع) فرمودند: بلای محتوم را از بین می‌برد. صدقه انواع دارد. خداوند عالم نماز را اینقدر واجب دانست، گفت: آب هم نداشتی تیمم کن. یعنی یک جایگزین برای ما گذاشته است. باید این مسأله اتفاق بیافتد. مسأله قربانی هم خیلی تأکید شده است.

شیرینی شرکت کردن در کار خیر، جمع شدن شیرین است. همه باهمدیگر رحم عمومی داشته باشیم. از باب صفتی که خدا به بنده‌هایش دارد، داشته باشیم. مورد بعدی صله رحم است. صله رحم فقط دید و بازدید نیست. اصل صله رحم رسیدگی است. امام صادق(ع) فرمود: صله رحم ولو بالسلام. زود مسأله را رفع نکنید. ایام اعتکاف اگر به مسجد نمی‌روم، قرآن که می‌توانم بخوانم. دعا بخوانم، می‌شود آن خلوت را داشته باشم. امام کاظم در زندان بودند ولی در زندان اهل شب زنده‌داری بودند.

مورد بعدی صبر در ناملایمات و سختی‌هاست. یکی از صفات بچه‌ها این است که بی صبر هستند. در خواستگاری می‌گویند: بچه ما سختی کشیده است. یعنی صبور است و در برابر ناملایمات حرفه‌ای شده است. در سختی‌ها خروجی صبر را بگیریم. امیرالمؤمنین می‌فرماید: بلاها و ابتلائات چه برای کسی که صبور نیست، چه برای کسی که هست اتفاق می‌افتد، اما کسی که صبوری می‌کند، اجر صبرش را می‌برد. کسی که بی صبری می‌کند عقاب بی صبری‌اش را می‌برد. در همه موارد این اتفاق می‌افتد. اختلاف رفتارها، اختلاف اجرها را دارد. شأن خدا شفا دادن است. پزشک کشف می‌کند و به مردم معرفی می‌کند. توکلتان به خدا باشد و توجه‌تان به وسایل الهی، تا به حال شده بگوییم: حج چیست، توجه به خدا داشته باشد. نماز چیه؟ دلت با خدا باشد. خدا دستور داده نماز بخوان، «أَقِمِ الصَّلاهَ لِذِکْرِی‏» صلاه وسیله است برای ذکر خدا. توجه به بهداشت عمومی و پزشکی همان چیزی است که خدا به ما دستور داده است. تشکر می‌کنم از همه کسانی که امروز زحمت می‌کشند، حضرت آیت الله جوادی می‌فرمودند: اگر یکوقت توهینی شنیدید، فکر کنید یک رودخانه‌ای کنار شماست، این به شما می‌خورد و می‌رود برای شما ذخیره می‌شود. انشاءالله خدا به شما خیر کثیر بدهد.

شریعتی: قطعاً در این برهه توصیه‌های شما بسیار مؤثر خواهد بود. حدیث چهلم از چهل حدیث حضرت امام را بشنویم.

حاج آقای سعیدی: آخرین حدیث از چهل حدیث حضرت امام(ره)، کلام اهل‌بیت یک دریچه‌ای به قلب ما باز می‌کند برای معرفت و راهی برای شناخت خدا به جز مسیر اهل‌بیت وجود ندارد. قوام این صراط به فهم ما نسبت به کلام مبارک آنهاست. از امام سجاد(ع) از توحید سؤال شد. توحید چیست؟ «سُئِلَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلَامُ عَنِ‏ التَّوْحِیدِ» مسأله اصول دین خیلی مهم است. مثلاً می‌گوید: پسرم چند سال است نماز می‌خواند، یکباره یک مسأله‌ای پیش آمده، فلان رفیق را پیدا کرده، نماز را کنار گذاشته است. توحید اصول دین و نماز فروع دین است. وقتی توجه به فروع دین بیش از اصول دین شد، یعنی پایه‌ای بنا نشد، همین اتفاق می‌افتد که با یک تزلزل کوچک هفتصد مسأله شرعی هم بلد باشد، به هیچ دردی نمی‌خورد. لذا علامه طباطبایی می‌فرمودند: همه مشکلات ما سر همین توحید است. «فَقَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ عَلِمَ أَنَّهُ یَکُونُ فِی آخِرِ الزَّمَانِ أَقْوَامٌ مُتَعَمِّقُونَ» خداوند می‌دانست که در آخرالزمان اقوامی می‌آیند بسیار عمیق فکر می‌کنند. یعنی یک نفر به سطح زمین دسترسی دارد و یک نفر به عمق زمین. متعمقون یعنی کسانی که به عمق زمین دسترسی دارند. لذا ما یک چیزی می‌فهمیم و امام سجاد یک چیز دیگر می‌فهمد. آیه همان است، فهم به واسطه ظرف فهمی که امام سجاد دارد فرق می‌کند. «فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالى» خداوند سوره‌ی «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» را نازل کرد. «وَ الْآیَاتِ مِنْ سُورَهِ الْحَدِیدِ إِلى‏ قَوْلِهِ» شش آیه اول سوره حدید تا آخر آیه‌ای که «وَ هُوَ عَلِیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ» او به ذات شما داناست. اینها برای اقوام متعمق است.

حضرت امام می‌فرمایند: اگر هیچکس هیچ کلامی شیرین‌تر، گویاتر و درست‌تر از این مسأله در مورد خداوند نمی‌تواند بگوید، از این آیه بالاتر وجود ندارد. «فَمَنْ رَامَ وَرَاءَ ذَلِکَ، فَقَدْ هَلَکَ» کسی که تصور غیر از این داشته باشد، هلاک شده است. یعنی اصلاً فهم شما نخواهد رسید و هر چیزی اضافه بگویید غلط است. شش آیه اول سوره مبارکه حدید و سوره مبارکه اخلاص. حضرت امام با بسم الله شروع می‌کنند. چهار بار ایشان گفته: از حوصله بحث خارج است و در این کتاب نمی‌گنجد. از حضرات اهل‌بیت روایات بسیاری در مورد بسم الله داریم که توان فهم بیشتر برای مخاطب نبوده است. «اقوامٌ متعمقون» اگر آدم عمق فکری خودش را بالا ببرد، می‌تواند از قرآن و روایات درک بیشتری داشته باشد. اینها یک منبعی هستند که وجود دارند. من از یک منبع آبی می‌خواهم آب بردارم، یک ظرف کوچک و یک ظرف بزرگ برمی‌دارم، زمانی که به من داده شده هفتاد سال زندگی است. به من گفتند: در یک ساعت می‌توانی آب برداری. اما با چه ظرفی آب برداری؟ تشت باشد یا استکان؟ آنهایی که اهل تفکر و فکر هستند، توانایی ظرفیت خودشان را بالا می‌برند می‌توانند در همین عمر کمشان خیلی استفاده کنند. یعنی یک ساعت مطالعه‌اش، در دین ما خیلی توصیه شده که عمق فکر خود را بالا ببرید. سطحی نگری ممنوع است. سطحی نگری همان داعش امروز است، نسبت به یک آیه خودش می‌برد و می‌دوزد و آدم می‌کشد. این عمق فکری توست که برداشت تو را از قرآن متفاوت می‌کند، منبع فیض ثابت است تو با چه ظرفی سراغش می‌روی؟ سطح مطالعه خود را بالا ببریم. یکی از کارهایی که فکر را تقویت می‌کند، می‌گویند: با کسانی که زیاد با بچه‌ها سر و کله می‌زنند، توصیه می‌کنند بارگیری خوبی داشته باشید. مطالعه از قبل داشته باشید. سعی کنید عمق فکری پیدا کنید. اگر فقط گوینده و منبری بودم، همه حرف مرا شنیدند، فکرم خمیر می‌شود. اگر به عمق فکری سرعت بدهیم از کم عمرمان می‌توانیم خیلی استفاده کنیم، آنوقت یک ساعت مطالعه من به اندازه‌ی یک سال مطالعه دیگری نقع دارد. وقتی پای فلان منبر می‌نشینم، احساس می‌کنم این جواب من بود چون دنبال سؤالم گشتم. سعی کنیم در ذهن خود سؤال ایجاد کنیم برای روزی که بچه‌ها سؤال می‌پرسند و نمی‌توانیم پاسخ بدهیم.

شریعتی: این روزها اوقات فراغت بیشتر شده است و فرصت خوبی برای تعمق است. … نکات پایانی شما را بشنویم.

حاج آقای سعیدی: احمد بن محمد بن عیسی اشعری که از اصحاب امام جواد و امام هادی(ع) هستند. ایشان در مسأله اعتقادات خیلی حساسیت دارند. زمانی که اعتقادات خیلی به هم ریخته بود، سرباز اعتقادی ما بودند. خیلی فعالیت داشتند و تصحیح می‌کردند. مسأله اعتقادات بسیار مهم است. نگرانی شما نسبت به فرزند بی اطلاعی از مسائل اعتقادی باشد که آن مسأله اعتقادی اگر پایه درست باشد، احکام هم درست می‌شود. خدایا تو را به آبروی امیرالمؤمنین و حضرت صدیقه طاهره ما را از این ابتلاء به وجه احسن خارج کن. فرج آقا امام زمان را که بزرگترین بلای امروز غیبت امام زمان و دلتنگی برای حضرت است. خدایا از ادامه غیبت حضرت حجت صرف نظر بفرما و چشم ما را به جمال ایشان روشن بگردان.

شریعتی: صحبت‌های حاج آقای حسینی قمی حسن ختام امروز ماست.

حاج آقای حسینی قمی: آنچه امیرالمؤمنین در نهج البلاغه می‌فرمایند که «نَحْمَدُهُ‏ عَلَى‏ آلَائِهِ کَمَا نَحْمَدُهُ‏ عَلَى‏ بَلَائِه‏» حمد خدا می‌گوییم در نعمت‌ها همانطور که حمد خدا می‌گوییم در بلاها. این اعتقاد ماست که باید هرچه یاد گرفتیم روزی باید خودش را نشان بدهد. توصیه‌های پزشکی را رعایت کنیم. اگر باور کرده باشیم آنچه خدا برای ما مقدر می‌کند و باید راضی باشیم به مقدرات الهی، باور اینجا به درد می‌خورد. در این روزها هوای مستأجرین، کارگرهای روزمزد را داشته باشیم. رسول خدا فرمود: «ارْحَمُوا مَنْ‏ فِی الْأَرْضِ یَرْحَمْکُمْ مَنْ فِی السَّمَاءِ» به زمینی‌ها رحم کنید تا آسمانی‌ها به شما رحم کنند. اگر رحمت ما شامل دیگران شود خدا به ما رحم می‌کند و الا خشم و غضب خدا سراغ ما می‌آید. انشاءالله اگر آرامش داشته باشیم مشکلی نخواهیم داشت.

«والحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین»

کارشناس برنامه: حجت الاسلام و المسلمین محمد سعیدی‌آریا
موضوع: آرامش در زندگی بر مبنای کتاب چهل حدیث امام خمینی رحمهالله علیه
برنامه سمت خدا | تاریخ پخش: ۱۳۹۸/۱۲/۱۴

.