بسم الله الرحمن الرحیم
و صل الله علی محمدٍ و آله الطاهرین

فروبخش شب انتظار آمدنی است *** رفیق آمدنی، غم گسار آمدنی است
به خاک کوچه‌ی بیدار آب می‌پاشند *** بخوان ترانه بزن، تار، یار آمدنی است
ببین چگونه قناری ز شوق می‌لرزد *** ترسک از شب یلدا بهار آمدنی است
صدای شیحه‌ی رخش ظهور می‌آید *** خبر دهید به یاران سوار، آمدنی است
بس است هرچه پلنگان به ماه خیره شدند *** یگانه فاتح این کوهسار آمدنی است

«السَّلَامُ عَلَى رَبِیعِ الْأَنَامِ وَ نَضْرَهِ الْأَیَّام‏»

آقای شریعتی: سلام می‌گویم به همه‌ی بیننده‌های خوبمان، خانم‌ها و آقایان، انشاءالله روزهای بهاریتان پر برکت باشد. خیلی خوشحالیم که در آغازین روزهای سال ۱۳۹۳ با سمت خدا مهمان خانه‌های بهاری شما هستیم و خیلی خوشحال از اینکه خدمت حاج آقای فرحزاد هستیم. آقا سلام علیکم و رحمه الله ایام مبارک و پر برکت باشد.

حاج آقای فرحزاد: سلام علیکم و رحمه الله، بنده هم خدمت شما و همه‌ی بینندگان خوب و عزیز عرض سلام دارم و انشاءالله که سال پر خیر و برکت، پر عافیت و سلامت و وسعت رزق، برای همه‌ی عزیزان باشد و رحمت معنوی و مادی بر سرشان ببارد. و انشاءالله لحظه به لحظه ظهور و فرج آقا و ولی نعمت ما امام زمان(ع) نزدیک‌تر شود و آرزوی بهترین‌ها را برای همه‌ی بینندگان عزیز دارم.

آقای شریعتی: خیلی خوشحالیم که خدمت شما و دوستان خوب بیننده‌ مان هستیم. دعوت می‌کنم که بیننده‌ی بحث بهاری امروز ما باشید، ببینیم که حاج آقای فرحزاد برای امروز ما چه ارمغان آورده‌اند و عیدی ایشان برای بیننده‌های خوب ما چیست؟

حاج آقای فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. چون بنا است در این ایام برنامه هم یک مقدار مختصر باشد، در ابتدای صحبت دلهای همه‌ی عزیزان را نورانی می‌کنیم با نکته‌ای درباره‌ی صلوات بر محمد و آل محمد. (اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم)

بهترین مدرک و دلیل بر ذکر صلوات آیه‌ی شریفه‌ی قرآن است که در همه‌ جای قرآن «یا ایها الذین آمنوا» الا آیه‌ی صلوات، اول آیه آمده است. خدای بزرگ ما را برای پیام و امر بزرگ صلوات آماده می‌کند، «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ» (احزاب/۵۶) خود خدا دائم کارش صلوات است. یعنی دائم لطف و رحمتش را بر پیغمبر و آل او نازل می‌کند و ملائکه هم درخواست این کار را می‌‌کنند. بعد از اینکه زمینه را آماده کردند که خدا و ملائکه این کار را می‌کنند، خطاب می‌رسد که «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیماً» که انشاءالله عزیزان این آیه را که ظاهرش امر وجوب است عنایت کنند، حداقل در شبانه روز صد بار این ذکر بلند را به روح چهارده معصوم هدیه کنند. گشایش در امور مادی و معنوی آنها خواهد بود.

چند روز پیش یک خانمی به حرم رسید، اصرار می‌کرد از صلوات خیلی بگویید. گفت: من بچه‌دار نمی‌شدم. صلوات نذر کردم و الحمدلله خدا به من فرزند داد و من از صلوات خیلی خیر و برکت دیدم. انشاءالله طبق روایاتی که وعده داده است، دل و جان مان و خانه‌های مان و زندگی‌مان را با ذکر صلوات بر محمد و آل محمد معطر و نورانی کنیم. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم.

همانطور که بیننده‌های عزیز در جریان هستند بحث ما درباره‌ی برکت در زندگی و آنچه خیر و برکت و وسعت رزق مادی و معنوی برای ما و خانه‌هایمان می‌آورد. یکی از چیزهایی که در روایات فراوان روی آن تأکید و پافشاری شده است، موضوع ضیافت و مهمان‌داری است. که ما در روایت داریم که افرادی که مهمان داری می‌کنند، ضیافت می کنند و اطعام می‌دهند، در یک روایت زیبایی داریم که رزق و روزی برای آنهایی که اطعام می‌کنند سریعتر و مؤثرتر است از کاردی که در گوشت فرو می‌رود. یعنی همانطور که گوشت را کارد تکه تکه می‌کند و سریع اثر دارد، بیش از این رزق و وفور رزق، برای آنهایی که مهمان‌داری می‌کنند اثر دارد.

سنت مهمان‌داری، سیره‌ی همه‌ی انبیاء و اولیای خدا بوده است. خضرت ابراهیم(ع) که در قرآن هم ستایش شده «أبا اضیاف» معروف بوده است به خاطر مهمان‌داری فراوان بوده است. بدون مهمان غذا نمی‌خورده است. سیره‌ی پیغمبر(ص) و همه‌ی امامان ما همینطور بوده است به حدی که امام حسن مجتبی(ع) وضوف خانه‌ی دائمی داشتند و همه قشر افراد می‌آمدند و از سر سفره‌ی این بزرگوار به عنوان کریم اهل بیت بهره می‌جستند و استفاده می‌کردند. الآن هم اگر عزیزان خبر داشته باشند، همه‌ی مشاهد مشرفه مهمان‌خانه‌ای دارد. چه در کربلا و نجف، چه در کاظمین، چه سامرا، چه مشهد، چه قم که این سنت بسیار خوبی است. در طول ایام سال عده‌ای از زوار و مجاورین را مهمان می‌کنند.

در آن طرف هم تأکیدهای بسیار عجیبی داریم برای آن خانه‌هایی که مهمان وارد نمی‌شود، خالی از مهمان است. داماد، عروس، فامیل‌های نزدیک، لازم نیست مهمان غریبه و اجنبی باشد. نزدیکان را دعوت کنند. روایت داریم خانه‌ای که در آن مهمان وارد نشود، ملائکه وارد نمی‌شوند. یعنی ظلمت و نکبت آن خانه را می‌گیرد. حداقل نزدیکان‌مان را مهمان کنیم. یک پذیرایی مختصری باشد. من سراغ دارم بعضی از خانم‌ها در طول سال اهل رفت و آمد نیستند و این اصلاً خوب نیست.

روایت عجیبی است، یک روز دیدند امیرالمؤمنین(ع) محزون و غمگین است. در بعضی روایات داریم حضرت گریه کردند. سؤال کردند: یا علی چرا گریه می‌کنی و محزون هستی؟ فرمودند: چون یک هفته است به منزل ما مهمان نیامده است. این خیلی عجیب است. یعنی امیرالمؤمنین (ع) گریه می‌کنند برای اینکه چرا ک هفته به منزل ما مهمان نیامده است. امیرالمؤمنین که قلبش مرکز مشیعت خداست، این موضوع برایش نگران کننده است. قطعاً بدانید طبق روایات مهمان‌هایی که به منزل می‌آیند، هم رزق و روزی را زیاد می‌کنند، هم بلاها و نکبت‌ها را از خانه بیرون می‌برند و هم گناهان اهل خانه را پاک می‌کنند.

روایت زیبایی است، «مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یَسْمَعُ بِهَمْسِ الضَّیْف‏» (بحارالانوار/ج۷۲/ص۴۶۰) امام صادق(ع) فرمود: هیچ مؤمنی نیست که صدای پای مهمان را بشنود، و از آمدن مهمان خوشحال شود الا اینکه «غُفِرَتْ لَهُ خَطَایَاهُ وَ إِنْ کَانَتْ مُطْبَقَهً بَیْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ» یعنی به اندازه‌ی هفت طبقه آسمان خداوند گناهانش را می‌‌آمرزد. از آمدن مهمان شاد شود و استقبال کند. هدیه‌ی خداست.

باز روایت داریم هیچ مهمانی وارد خانه نمی‌شود جز اینکه رزق او همراهش می‌آید، «فَإِذَا ارْتَحَلَ ارْتَحَلَ بِجَمِیعِ ذُنُوبِهِمْ» (بحارالانوار/ج۷۲/ص۴۶۱) وقتی از خانه می‌رود، گناهان اهل منزل را می‌بخشد و پاک می‌کند. یعنی واقعاً خیر و برکتی که در مهمانی و مهمان‌داری و اطعام سفره اندازی هست در بقیه مستحبات شاید نباشد.

روایت زیبای دیگری داریم، سه جمله است که پیغمبر خدا یک چیز مکتوب برای حضضرت زهرا(س) گذاشته بود که حضرت زهرا به کنیزشان فرمودند: من دوست دارم این جمله را در خانه پیدا کنید، به اندازه‌ی حسنین برای من ارزشمند است. سه وصیت پیغمبر خدا بود. همین‌جا عرض کنیم چون ایام نوروز بین دو فاطمیه است، تشکر می‌کنیم از عزیزانی که حرمت نگه می‌دارند، دید و بازدید، صله‌ی رحم، محبت کردن خیلی خوب است ولی اینکه جلسات فاطمیه هم شرکت کنیم، عرض ادب به ساحت قدسی ام ابیها، حضرت زهرا (س) داریم، من واقعاً صمیمانه تشکر می‌کنم. البته بین او دو فاطمیه هم یک مقدار حرمت نگه داریم، خیلی زیبا و قشنگ است که قطعاً مورد شفاعت حضرت زهرا(ع) قرار بگیریم.

حضرت زهرا فرمودند:این سه جمله‌ای که پیغمبر به من سفارش کرده، برای من معادل حسنین است. آن سه جمله این است که پیغمبر خدا فرمودند: اگر کسی به خدا و روز قیامت ایمان دارد، همسایه‌هایش را آزار ندهد.و اگر کسی به خدا و روز قیامت ایمان دارد، «فَلْیُکْرِمْ ضَیْفَه‏» (کافی/ج۲/ص۶۶۷) اگر واقعاً مؤمن است، مسلمان است، خدا و قیامت را قبول دارد، مهمان را احترام بگذارد و حرمت مهمان را نگه دارد. جمله‌ی سوم هم فرمودند: هرکس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، یا حرف خوب بزند، یا سکوت کند. یا حرف قشنگ و شایسته بزند یا سکوت کند. «فَلْیَقُلْ خَیْراً أَوْ لِیَسْکُتْ» و باز روایت داریم که اگر کسی مهمانی را اکرام کند، مثل این است که هفتاد پیغمبر را اطعام کرده است. پیغمبر(ص) فرمودند: «من أکرم الضیف فقد أکرم سبعین نبیا» (ارشاد القلوب/ج۱/ص۱۳۸) گویا هفتاد پیغمبر را اکرام کرده است. «و من أنفق على الضیف درهما فکأنما أنفق ألف ألف دینار فی سبیل الله تعالى‏» فکر نکنیم برای مهمان هزینه کردیم، هدر رفته یا بی‌جا مصرف شده است. نه! پیغمبر عظیم الشأن می‌فرمایند: کسی یک درهم، یعنی نقره برای مهمان هزینه کند، مثل این است که یک میلیون دینار که سکه طلا است در راه خدا انفاق کند. یعنی اینها را ذخیره و اندوخته معنویت و آخرتمان کنیم.

آقای شریعتی: این روزها که بازار مهمانی داغ داغ است، بالاخره بعضی مهمان دارند، بعضی مهمانی دارند، نکته‌اش چیست؟ این روایاتی که ما می‌بینیم و آن آثار و برکات فراوانی که این ضیافت و مهمانی دارد، و حتی در ذیل بحث زندگی پر برکت شما این را مطرح کردید، می‌شود گفت رمزش همان محبتی است که قبلاً درباره‌اش صحبت کردیم؟

حاج آقای فرحزاد: یک رمزش این است که ما داریم کار خدا را انجام می‌دهیم. همانطور که خدا رزاق است و خیر و برکت به بنده‌هایش می‌رساند، تجلی صفات خود آدم می‌شود. یعنی اینکه ما پذیرایی می‌کنیم، اکرام می‌کنیم، صفاتی الهی ما برجسته می‌شود. حرمت نگه داشتن از بندگان خدا است، سخاوت، جود، کرم، لطف، عنایت، محیت، نوازش، خدمت، اینها در واقع ما را رشد می‌دهد و در حقیقت صفات الله ما را بارور می‌کند.

یک روایت عجیبی در اصول کافی است. ما در روایت داریم که حتی غیر مؤمن، غیر مسلمان، مشرک، کافر، اگر مهمان‌داری کند اثر دارد. این خیلی عجیب است. یک روایتی در اصول کافی از امام صادق(ع) است که فرمودند: یک مؤمنی در حکومت جباری زندگی می‌کرد، بر اثر موضوعی آن جبار بر او خشم کرد. خواست آن مؤمن را بگیرد و اعدام کند. مؤمن هم از آن مملکت فرار کرد و در مملکت دیگری رفت. یک مشرک کافری این مؤمن را پناه داد و از او پذیرایی کرد. با اینکه مشرک بود، کافر بود، ولی مهربان بود، دلسوز بود و از او پذیرایی کرد. آنوقت امام صادق(ع) می‌فرماید: بعد از مدتی آن مشرک از دنیا رفت. ملائکه‌ی جهنم و عذاب آمدند روح او را برای عذاب و عالم برزخ ببرند، به خاطر اینکه مشرک بود و کافر بود و خدا را قبول نداشت. ملائکه رحمت آمدند، گفتند: این برای ما است. باید او را در روح و ریحان و باغ بهشتی و برای اکرام و احترام. بینشان دعوا شد. به خدا گفتند: چه کار کنیم؟ این هم شرک و کفر داشته و هم اینکه مؤمنی را پناه داده، جانش را حفظ کرده است. پذیرایی کرده است. یعنی این کار با کفر و شرک مبارزه می‌کند.

خطاب شد اگر من قسم نخورده بود که بهشت جای موحدین هست، کسانی که خدا را قبول بکنند و شرک نداشته باشند، من دستور می‌دهم به خاطر این کارشان به بهشت ببرید. و لکن به خاطر این کار بزرگی که انجام داده بنده‌ای از بندگان ما را پناه داده و در واقع کار مرا انجام داده است. او را جهنم نبرید، آتش بر او اثر نکند، و روزی‌اش هم از جایی که قرار است برای او برسانید. یعنی اسم بهشت نیست، جهنم هم نیست. ولی هم رزق و روزی‌اش را سر وقت برسانید و هم اینکه عذابش نکنید. با اینکه مشرک و کافر بود، اصلاً خدا را منکر شده بود، حتی در این روایات یک نفر از امام صادق پرسید: روزی‌اش از کجا می‌آید؟ فرمودند: لازم نیست بپرسید. روزی‌اش را خدا می‌رساند. می‌خواهم بگویم: ولو میزبان کافر باشد، این با کفرش مبارزه می‌کند. ما نمونه‌های دیگر داریم که مثلاً کافر و مشرکی اسیر شد، بقیه حکمشان اعدام بود، اعدام کردند ولی این را خدا امر کرد آزاد کنید! جبرئیل امین نازل شد گفت: این را آزاد کنید. گفت: من با بقیه چه فرقی دارم؟ گفتند: خدای مهربان به ما امر کرده تو به خاطر اینکه اطعام طعام می‌کنی و سخاوت داری و مهمان‌داری می‌کنی و صبر در مصیبت‌ها داری، خدا این صفات را دوست دارد. گفت: مگر خدای شما اینها را دوست دارد؟ گفت: بله! گفت: اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمداً رسول الله! و مسلمان شد. یعنی اطعام دادن و مهمانی کردن باعث شد که مسلمان شود و این یک ضرب به بهشت برود. می‌خواهم بگویم حتی این طرفش هم مهم است که ولو میزبان کافر باشد و آن طرفش هم همینطور، که مهمانداری خیلی خوب است، حتی به غیر مسلمان! «أکرم الضیف و لو کان کافرا» (بحارالانوار/ج۶۷/ص۳۷۰) کافر، منافق، مشرک، دشمن است، نه به خاطر دشمنی و صفات بدی که دارد. به خاطر اینکه بنده خداست. چون بنده‌ی خداست، به خاطر اینکه خدا او را دوست دارد، و سیره‌ی اهلبیت این بوده که کسی را از در خانه‌شان رد نمی‌کردند. دشمن بود، کافر بود، ملحد بود، کسی که نیاز شرعی داشت یا آب و غذا می‌خواست به او می‌دادند. یعنی واقعاً سیره‌ی اهلبیت بوده است.

آقای شریعتی: فکر کنم با این روایاتی که خواندید، خستگی از تن آن‌هایی که واقعاً چند روز است دارند مهمان‌داری می‌کنند در رفته باشد.

حاج آقای فرحزاد: واقعاً چه برکات و چه آثار معنوی و مادی برای مهمان‌داری هست.

بخش دوم صحبتم را در مورد آداب مهمان‌داری می‌گویم. شرایطی را میزبان و شرایطی را مهمان باید رعایت کنند. این ایام هم که بازار مهمانی گرم است. خدا انشاءالله توفیق بدهد که هم مهمان‌داری کنیم و هم مهمان شویم. یک روایت جالبی دیدم که یک کسی از امام سؤال کرد که آیا مهمانی که مهمانی می‌روند افضل هستند یا میزبان‌هایی که پذیرایی می‌کنند؟ به ظاهر فکر می‌کنیم کسانی که پذیرایی می‌کنند، افضل هستند. ولی امام فرمودند: آنهایی که مهمان می‌شوند افضل هستند. یعنی خدا به مهمان‌ها منت گذاشته و گفته ثواب شما بیشتر است. یعنی شما واسطه‌ی این خیر می‌شوید، می‌آیید و اینکه خدا می‌گوید: مهمان افضل است، دیگر غرور صاحبخانه را نمی‌گیرد، منت نمی‌گذارد. می‌گوید: من کاری نکردم، من دستم خالی است. چون مهمان هدیه‌ی خداست. عزیز و فرستاده‌ی خداست. میزبانی که می خرد و می‌شوید و پذیرایی می‌کند، ولی می‌گوید: میزبان افضل است. چون این هدیه از طرف رسول خداست. از طرف خداست. او باعث شده رزق و برکت شما زیاد شود. او باعث شده که گناهان شما پاک شود. او باعث شده که بلاها و نکبت‌ها از این خانه برود. یعنی در واقع فرشته رحمت است.

آداب مهمانی را هم در چند جمله بگویم. باز هم بیننده‌هایی که پای گیرنده‌ها هستند، انشاءالله فضای خانه را با ذکر حضرت زهرا(س) معطر کنیم و به ساحت قدسی بانوی دو عالم و شفیع روز جزا صلواتی بر محمد و آل محمد هدیه کنیم.

یکی اینکه میزبان با روی باز و گشاده از مهمان استقبال کند و بداند هدیه‌ی خداست. در آمدن به منزل او را خیلی کمک کند که وسایلش را بیاورد، تلفن بزند، دعوت کند، ولی در رفتن مهمان در روایت داریم که کراهت دارد اثاث او را برداریم و در رفتن کمک کنیم. نه اینکه یکوقت بار سنگینی است کمک نکنیم ولی یک روی خوشی نشان دهیم، که ما از رفتن تو خوشحال هستیم. طوری تفهیم نشود که ما از رفتن شما خوشحالیم.

یکی دیگر از آداب مهمان این است که مهمان مطیع صاحبخانه باشد. یعنی اینکه ما در روایت داریم صاحبخانه به زندگی خودش و وضع خانه آشناتر است. می‌گوید: اینجا بخواب، اینجا بنشین، اینجا سفره بیاندازیم. دم و دستگاه میزبان را بر هم نزنیم. یعنی اطاعت کنیم. یعنی هرطور که میزبان دستور می‌دهد، در امور مشروع و صحیح از پذیرایی و امثال اینها دیگر تابع باشیم، فعلاً حکومت دست صاحبخانه است. امر نکنیم، نهی نکنیم، نگوییم: این کار را بکن و این کار را نکن. هرطور خودش دوست دارد. مطیع میزبان باشیم.

نکته‌ی دیگر اینکه خیلی مهم است این است که زحمات میزبان را جبران کنیم. یعنی افرادی که از ما پذیرایی کردند هم زباناً تشکر کنیم و دعایشان کنیم.

یک بزرگواری از اساتید ما می‌فرمود: من از شما کارشناس‌ها خیلی گلایه دارم، شما کلی گویی می‌کنید و دست به جزئیات نمی‌گذارید. گفتم: آقا مگر چه شده است؟ فرمودند: شما مرتب می‌گویید: صله رحم کنید، مهمانی بروید، چنین و چنان کنید. ولی شما مهمان یک آدم مستضعف یا یک کارمند بازنشسته یا پدر بزرگ و مادربزرگی می‌شوید که اینها از نظر معیشت در مضیغه هستند، خوشحال می‌شوید و می‌گویید: ما یک گردان مهمان خانه‌ی او رفتیم و پانزده روز ماندیم. واقعاً این بنده‌ی خدا یکوقت می‌بینی تا شش ماه و یکسال باید قرض و به اصطلاح وام اینهایی که برای شما خرج کرده بدهید. مهمان روزی را زیاد می‌کند درست است، خدا از غیب هم می‌رساند ولی یکی از راه‌هایش همین است که گفتند: شما که تمکن مالی دارید، غیر مستقیم، پولی، طلایی، سکه‌ای، برنجی، روغنی، سوغاتی از محلی که می‌روید خلاصه به میزبان گفتند: تقاضا بدون چشم داشت باید کند. اما مهمان هم واقعاً وظیفه دارد. یعنی جبران کنیم هم زباناً و هم عملاً و هم مالاً. مخصوصاً آنهایی که تمکن دارند. طوری نباشد که واقعاً اسباب زحمت و دردسر برای آنها شود. ولی واقعاً جبران کنیم و به هر حیله‌ای، غیر مستقیم، طوری نباشد که طرف صدمه بخورد، برای خانواده‌اش چیزی ببریم. هدایایی ببریم، طوری که جبران شود این واقعاً در آداب مهمانی خیلی سفارش شده است. خصوصاً خانواده‌هایی که کم درآمد هستند حتماً عزیزان به طور غیر مستقیم به آنها محبت کنند.

یکی از آداب مهم مهمانی که قابل توجه است این است که خودمان را برای مهمانی به تکلف نیاندازیم. یکی از آفات مهمی که خیلی از مهمانی‌ها را تعطیل کرده است، تشریفات، تجملات، بیش از معمول پذیرایی کردن، چند رقم غذا تهیه کردن، زیبا سازی سفره، دکور درست کردن، تشریفات، تجملات، این باعث می‌شود که اصل مهمانی را آدم یا کم کند، یا اصلاً پشیمان شود.

در روایات ما خیلی سفارش شده که برای مهمان خودتان را به زحمت نیاندازید. چه زحمت مالی و چه زحمت بدنی. مرحوم بهاءالدینی یک بیان زیبایی داشتند، بارها ما این نکته را سفارش کردیم. ایشان فرمودند: مهمان‌داری و مهمان شدن کار مستحبی است. اما گنارش چند گناه و حرام مرتکب نشویم. ما می‌خواهیم یک مهمانی بدهیم، با خانم‌مان بد اخلاقی کنیم. به او زور بگوییم، باید اینها را دعوت کنیم. باید سه رقم غذا درست کنیم. باید چند رقم غذا درست کنیم. یا خانم به آقا بگوید: باید اینها را بخری. لیست مفصلی بدهد که این آقا از مهمانی و رفت و آمد پشیمان شود. گاهی اصلاً این مهمانی‌ها ترک می‌شود. ما فراوان داشتیم دوره‌های خانوادگی که بر اثر همین تکلفات خرده خرده تعطیل شده، یا در تالارها مجبور شدند بیاندازند.

مهمان‌های عروسی، مهمان‌های سنگین، بحث این جداست. ولی برکتی که در خانه هست، پختن غذایی که در خانه هست، آن برکات در تالارها نیست. سر میز می‌نشینند و همدیگر هم درست نمی‌بینند و بعد هم می‌روند. این خوب است اگر کسی جا ندارد. ولی اگردر خانه رفت و آمد باشد، برکت و نورانیت خانه زیاد می‌شود. واقعاً تکلف نباشد، یک رقم غذا باشد. چه ایرادی دارد شب‌ها نان و پنیر ساده باشد؟ مخصوصاً مهمان‌هایی که خودی هستند. در روایت داریم که مهمانی که خودش وارد می‌شود، خیلی برایش زحمت نکشد. اما مهمانی که دعوت می‌کنید به اندازه‌ی معمول باشد. اینکه حتماً سه، چهار نوع غذا باشد، نه! این درست نیست. نخواهیم پز بدهیم، منت بگذاریم، طوری که طرف نتواند از پس مهمانی ما بربیاید. این آفت بزرگی است.

یعنی ما طوری پذیرایی می‌کنیم که طرف دیگر می‌گوید: ما نمی‌آییم. چون دیگر واقعاً نمی‌تواند از پسش بربیاید. واقعاً یک آفت بزرگ به نام تکلف و تشریفات و چشم و هم چشمی در مهمانی‌ها وجود دارد. او دو رقم سالاد درست کرده بود، او دو رقم خورشت درست کرده بود، این همه چیز را بر هم می‌زند. کاری نکنیم اصل مهمانی از بین برود و این سنت زیبا و عالی الهی پایمال شود.

تکلفات جه در تهیه پذیرایی و چه در عمل، اینکه خود زن و بچه، خود افراد خانه خسته و کوفته شوند، دیگر راحتی و آسایش ندارند، مریض و گرفتار هستند، اینها تکلفات را در پذیرایی‌ها خیلی کم بکند.

یکی از آداب دیگر مهمانی این است که در روایت داریم، از مهمان کار نکشید. البته به قول بزرگی فرمودند: به میزبان یک سفارش می‌کنند. به مهمان یک سفارش می‌کنند. به ما می‌گویند: تا می‌توانید قرض نگیرید، ولی به طرف مقابل می‌گویند: هروقت مؤمنی آمد قرض خواست به او بدهید و آبرومندانه و خوب بدهید. یعنی هرکس یک وظیفه‌ای دارد. امامان ما فرمودند: ما خانواده‌ای هستیم که مهمان‌هایمان را برای خدمتگزاری استخدام نمی‌کنیم. مخصوصاٌ مهمان‌هایی که بیگانه هستند. اما مهمان خودش وظیفه دارد، وقتی می‌بیند این صاحبخانه تنها است، مخصوصاً آنهایی که خودی هستند، مخصوصاً آنهایی که دختر، پسر، عروس، داماد، نوه، اینها اصلاً جزء خانه هستند، اصلاً بلند شوند کمک کنند، پذیرایی کنند، خدمت کنند و در آن ثواب هم شریک هستند. یعنی خودشان را بیگانه نبینند. میزبان نباید به استخدام بگیرد ولی مهمان‌ها وظیفه دارند بلند شوند کمک کنند، و هر خدمتی که می‌توانند انجام دهند.

یکی از نکات دیگر که چند روز قبل هم اشاره کرده بودیم، قدرددان باشیم و نعمت خدا را کم نشماریم. در روایت داریم امام صادق (ع) می‌فرماید: برای میزبان همین گناه بس است که در پذیرایی از مهمان‌ها بگوید: این قابل نیست. این ارزش ندارد. قابل شما را ندارد. این اهانت به نعمت خداست. چیزی که برای پذیرایی آوردیم، ولو نان خالی، ولو آب خالی، ول شربت خالی، بگوییم: الحمدلله! الهی شکر! من کوتاهی کردم و مقصر هستم ولی این نعمت خداست. مهمان‌ها هم نگویند: از ما خوب پذیرایی نشد. این گناه است، قدر نعمت را ندانستن و ناشکری کردن گناه است.

آقای شریعتی: یکی از اتفاقات خوبی که در مهمانی‌ها می‌افتد این است که خیلی‌ها می نشینند از مشکلات هم با خبر می‌شوند و گره‌گشایی می‌کنند. این هم یکی از برکات نعمت است.

حاج آقای فرحزاد: بسیار نکته‌ی خوب است. واقعاً مهمان‌هایی که دور هم جمع می‌شوند، بسیار بسیار خوب است که به داد هم برسند، مشکلات هم را حل کنند، مخصوصاً خانواده‌هایی که متوسط هستند یا تمکن مالی دارند، این بسیار کار پسندیده‌ای است. یعنی از اصل مهمانی هزارها مراتب ثواب و درجه‌اش بالاتر است که چهار نفر بزرگتر بنشینند، کسی جهاز می‌خواهد، کسی قرض می‌خواهد، کسی مریضی مشکل دارد. مداوا دارد، نمی‌تواند هزینه کند و گره‌هایی را باز کنند. مورد ازدواج برای دختر یا پسری پیدا کنند. این همیاری و همکاری و همدلی در برنامه‌ی خانوادگی بسیار بسیار کار مهمی است. من فکر می‌کنم شما گل اصل مطلب مهمانی را دارید که واقعاً اصل کار این است که گره‌های همدیگر را باز کنیم و از این فرصت استفاده کنیم. لذا در روایت داریم اگر شما از فامیل قطع کنید، یک دست از صد دست کم شده است. ولی اگر رفت و آمد کنید، ۹۹ دست به شما اضافه است. در جای جای زندگی اینها به تو کمک می‌کنند، دست شما را می‌گیرند و شما را یاری می‌کنند. انشاءالله که خدا توفیق بدهد بهترین عرض ادب‌ها و مهمان کردن‌ها و مهمان شدن‌ها را خدای متعال به ما مرحمت کند و رزق و روزی ما را وسیع و با برکت قرار بدهد و اخلاق پسندیده هم در مهمانی رعایت شود.

آقای شریعتی: خیلی ممنون و متشکرم. امروز نکات خیلی خوبی را شنیدیم. انشاءالله این روزها، روزهای پر خیر و برکتی برای همه‌ی ما باشد. خیلی‌ها این روزها در کربلای معلا، در مدینه‌ی منوره هستند. خیلی‌ها عازم هستند. ما هم شاید دلمان می‌خواهد که کربلایی و مدینه‌ای باشیم و انشاءالله زیارت کربلای معلی و مدینه‌ی منوره قسمت همه‌ی ما شود. سلام می‌گوییم بر امام حسن و امام حسین(علیهم‌السلام)

حاج آقای فرحزاد: السلام علیک یا ابا محمد یا حسن ابن علی، و السلام علیک یا ابا عبدالله! انشاءالله همه‌ی عزیزانی که در مشاهد مشرفه هستند، دعا گوی همه‌ی عزیزان باشند و آنها را مهمان کنند.

آقای شریعتی: انشاءالله. بهترین‌ها را برای همه‌ی شما آرزو می‌کنم. تا فردا و سلامی دوباره همه‌ی شما را به خداوند بزرگ و مهربان می‌سپارم. حسن ختام برنامه‌ی امروز ما سلام بر امام حسین(ع) خواهد بود.

السلام علیک یا ابا عبدالله!

کارشناس برنامه: حجت الاسلام و المسلمین حبیب الله فرحزاد
برنامه سمت خدا | تاریخ پخش : ۱۳۹۳/۰۱/۰۴

.