بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین

ای لهجه‌ات ز نغمه باران فصیح‌تر *** لبخندت از تبسم گلها ملیح‌تر
بر موی تو نسیم بهشتی دخیل بست *** یعنی ندیده از خم زلفت ظریف‌تر
ای با خدای عرش ز موسی کلیم‌تر *** با ساکنان فرش ز عیسی مسیح‌تر
با دیدن تو عشق نمک‌گیر شد که دید *** روی تو را ز چهره‌ی یوسف ملیح‌تر
تو حسن مطلع غزل سبز خلقتی *** حسن ختام قصه‌ی ناب نبوتی

شریعتی: «السلام علیک یا رسول الله» سلام می‌کنم به همه دوستان عزیزم، بیننده‌های خوب و نازنین‌مان، ایام ولادت با سعادت نبی مکرم اسلام و آغاز هفته وحدت را تبریک می‌گویم. انشاءالله زیر سایه‌ی نبی مکرم اسلام بهترین‌ اتفاق‌ها برای ما رقم بخورد. حاج آقای بهشتی سلام علیکم و رحمه الله.

حاج آقای بهشتی: سلام علیکم و رحمه الله، بنده هم خدمت شما و بینندگان و شنوندگان عزیز سلام می‌کنم. میلاد مسعود خوشبوترین گل عالم خلقت را تهنیت می‌گویم و همینطور میلاد مسعود امام صادق(ع) را که به ما راستی آموخت تبریک می‌گویم، از خداوند می‌خواهم که همه ما را از رهروان و زائران و شفاعت شوندگان آن شخصیت آسمانی قرار بدهد.

شریعتی: قرار گذاشتیم که کارشناسان عزیز در هفته وحدت و ایام میلاد حضرت محمد مصطفی(ص) به مدارس و دانشگاه‌ها سر بزنند و بذر محبت پیامبر را در دلها بکارند و انشاءالله همه‌ی بچه‌های ما زیر سایه‌ی پیغمبر و تعالیم عالیه حضرت تربیت شوند. بحث ما در ذیل بحث تربیت عبادی به بحث نیت رسید. بحث امروز را خواهیم شنید.

حاج آقای بهشتی: بسم الله الرحمن الرحیم، الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی.

ما از تربیت عبادی به نماز آمدیم، از نماز هم با طهارت شروع شد نسبت به وقت، گوهر وقت مطالبی را عرض کردیم. اذان، مکان و لباس نماز، همه کسانی که می‌پرسند با چه شیوه‌ای ما دیگران را به نماز دعوت کنیم نباید غافل شوند. یکی از شیوه‌ها آگاهی بخشی است، آشنایی با معارف نماز، چون اگر کسی با یک پدیده‌ای آشنا شد، علاقه‌مند می‌شود. بسیاری از ما در مورد اجزاء نماز اطلاعات نداریم. نیت چیست که از آغاز نماز نیت داریم؟ وضوی بدون نیت باطل است. غسل نیت دارد. تیمم نیت دارد. نماز نیت دارد. خمس و زکات و عبادات نیت دارند. حدیث داریم که «نِیَّهُ الْمُؤْمِنِ‏ خَیْرٌ مِنْ عَمَلِه‏» نیت مؤمن از عمل او بالاتر است. شهید مطهری می‌گوید: ما باید بدانیم چه کاری انجام می‌دهیم. توجه به دو چیز را نیت می‌گوییم. یکی توجه داشته باشیم چه کار می‌کنیم؟ عادت نشده باشد که همینطور تکراری نماز بخوانیم. چه کار می‌کنیم؟ نماز می‌خوانیم، چه نمازی؟ نماز ظهر می‌خوانیم به جماعت، نصف نیت همین است که توجه داشته باشیم و حواس اینقدر پرت نباشد و غافل نباشیم. این یک سرفصلی دارد به نام حضور قلب.

یک بال دیگر نیت این است که برای خدا انجام بدهم. چرا نماز می‌خوانی؟ قربتاً الی الله، برای جلب رضایت خدا و نزدیک شدن به خدا، من این کار را برای چه انجام می‌دهم؟ چه می‌کنم و برای چه؟ انسان‌ها برای کارهایشان هدفی دارند. بازاریان که بازار می‌روند، ورزشکاران که باشگاه می‌روند، دانشجوها که دانشگاه می‌روند، انسان برای تمام حرکاتش هدفی دارد. ان هدف می‌گوید: بلند شو لباس بپوش و برو. هدف ما از نماز خواندن چیست؟ قربتاً الی الله… مطالبی که می‌گویم یکی از شهید مطهری است که ایشان برای نماز کتاب مستقلی نداشتند. یکی از دوستان تلاش کردند هر پنجاه و چند کتاب شهید مطهری را سطر به سطر خواندند و هرچه برای نماز و مسجد و قبله بود، تبدیل شد به کتابی به نام «طهارت روح» که اسم این کتاب را من گذاشتم، از پیام حضرت امام خمینی برای شهادت حضرت مطهری این اسم را گرفتم. ایشان در بخش نیت شاید ضصت هفتاد صفحه این کتاب در مورد نیت است. هم برای اخلاص و هم برای حضور قلب، نیت دو رکن دارد. یکی اینکه چه می‌کنم و چه هدفی دارم. پس ما برای همه عباداتمان نیت داریم و قربتاً الی الله.

قرب یعنی نزدیکی، نزدیک شدن به خدا. ما یک نزدیکی فیزیکی داریم، مثل فاصله من و شما، این منظور نیست چون خداوند جسم نیست که به خداوند نزدیک شویم. شهید مطهری این مثال را می‌زند، فرض کنید یک بزرگی یک عالمی یک کارهایی می‌کند اطرافیان می‌گویند: ایشان قرب به آن مسئول پیدا کرده است. یعنی یک سلسله کارهایی انجام داده که او را راضی کرده است. مثلاً نگاه کرده آن فرمانده و عالم، آن مدیر چه می‌پسندد. این نزدیکی است، نه نزدیکی مکانی، آنوقت نزدیک شد چه فایده‌ای دارد؟ عنایت آن بزرگ زیاد می‌شود، لطف او زیاد می‌شود. ایشان از نزدیکان فلان مرجع تقلید است. نزدیکان نه یعنی فامیل است، خانه‌شان، یعنی یک کارهایی می‌کند که آن شخصیت بزرگ می‌پسندد و خشنود می‌شود. ما وقتی می‌گوییم: قربتاً الی الله یعنی می‌خواهیم یک جایگاهی نزد خدا پیدا کنیم که خدا از ما راضی شود. ممکن است کارهای ما موجب خشنودی خدا و موجب ناخشنودی خدا باشد. لذا گاهی به جای قربتاً الی الله یک کلمه‌ی دیگر به کار می‌بریم برای جلب رضایت خدا یا برای اطاعت فرمان خدا، یعنی همه اینها جزء نیت است. نماز می‌خوانم قربتاً الی الله، نماز می‌خوانم برای جلب رضایت خدا، نماز می‌خوانم برای اطاعت از فرمان خدا.

نقطه مقابل اینها چیست؟ نماز می‌خوانم که چند نفر مرا ببینند یا یک امتیازی به من بدهند. این ریا است. نقطه مقابل اخلاص ریاست. ما باید دقت کنیم، شیرینی نماز و شیرینی عبادت برای رابطه با خداست. ریا یعنی رابطه با خدا را قطع کن و دل به خوشایند مردم ببند. در این باره در قرآن و روایات خیلی توصیه شده مواظب نمازهایتان باشید و برای خدا باشد. چیزی است که اگر در نماز نباشد نماز باطل است. حاج آقای قرائتی می‌فرماید: نیت در نماز مثل نخ اسکناس است، اگر نباشد مثل یک ورق دیگر است و اعتبار ندارد و همیشه باید آن نخ باشد. از آغازی که بلند می‌شویم وضو می‌گیریم، تا السلام علیکم این حالتی که خدایا من به عشق تو و برای جلب رضایت تو این کار را می‌کنم. روزه گرفتن و خمس دادن هم همین است. پیامبر عزیز ما(ص) در جنگ احد، من ندیدم پیغمبر جایی بیش از جنگ احد گریه کرده باشد، خیلی گریه کرده است. یعنی عزیزترین کسانش را مقابل چشمانش کشتند. گریه می‌کرد کنار پیکر شهدا ولی از کنار کشته‌ای با بی تفاوتی گذشت. اصحاب می‌شناختند، او کسی بود که از مدینه با ما همراه بود. پیامبر از کنار او راحت گذر کرد. پرسیدند، حضرت فرمود: او در جنگ دنبال این بود که یک الاغ جوانی که تند می‌دود را به دست بیاورد. چشمش دنبال آن الاغ بود. هدف مهم است. کاری که انجام می‌دهیم برای چه باشد.

در نهج‌البلاغه آمده که در پایان جنگ جمل، یک کسی به امیرالمؤمنین(ع) اعلام غصه کرد. حضرت فرمود: چه شده است؟ گفت: یک دوستی دارم ای کاش او هم در این جنگ بود. حضرت پرسید: این دل دوست تو با ما هست؟ یعنی به جبهه نیامده عذری داشته است؟ «أَ هَوَى‏ أَخِیکَ‏ مَعَنَا» دل دوست تو با ما بود؟ گفت: بله، فرمود: او حاضر است و الآن در جبهه ما حاضر است. «وَ لَقَدْ شَهِدَنَا فِی عَسْکَرِنَا هَذَا [قَوْمٌ‏] أَقْوَامٌ» در جبهه ما حاضر هستند، همین الآن کسانی که «فِی أَصْلَابِ الرِّجَالِ» در پشت‌های پدران هستند، «وَ أَرْحَامِ النِّسَاءِ» در شکم‌های مادران هستند، «سَیَرْعَفُ بِهِمُ الزَّمَانُ‏ وَ یَقْوَى بِهِمُ الْإِیمَان‏» آینده‌ها و روزگاران آنها را معرفی خواهد کرد و ایمان به وسیله آنها تقویت خواهد شد. شهید مطهری این قصه را برای نیت آورده است. نیت آن نفر این بوده که ای کاش می‌شد. ما با نیت می‌توانیم سهام کارخانه‌های معنویت را برای خودمان کنیم.

به نیت خیلی باید پرداخت. این حدیث هم حدیث شیرینی است. «الْقَلْبُ‏ حَرَمُ‏ اللَّهِ» دل انسان حرم خداست. «فَلَا تُسْکِنْ حَرَمَ اللَّهِ غَیْرَ اللَّهِ» (جامع الاخبار/ص۱۸۵) در خانه خدا غیر خدا را ساکن نکنید. حدیث دیگری داریم که خداوند فرمود: آسمان‌ها و زمین وسعت مرا ندارند، «لَا یَسَعُنِی أَرْضِی وَ لَا سَمَائِی وَ لَکِنْ یَسَعُنِی‏ قَلْبُ‏ عَبْدِیَ الْمُؤْمِنِ» قلب بنده مؤمن من وسعت مرا دارد. آنوقت ما چنین خدایی را رها کنیم برای خوشایند این و آن، گاهی هم ممکن است برای خودنمایی نباشد، می‌ترسد نماز نخواند. می‌گوید: نماز نخوانم مرا تنبیه می‌کنند، مرا بیرون می‌کنند. نماز از ترس کسی یا برای خوشایند کسی نمازهایی است که مردود است. روز قیامت می‌بیند نماز خوانده ولی به ازایش چیزی برایش نیست. بخواهیم از نماز لذت ببریم، باید با شوق و ذوق نماز بخوانیم. با عشق نماز بخوانیم. اول هر نماز خدا را شکر می‌کنیم که خدا را شکر یکبار دیگر قسمت شد سر سجاده بیایم. اینها نیت را تقویت می‌کند. به خودمان تلقین کنیم. معلوم می‌شود آغاز نماز از دل شروع می‌شود. ما در دل نیت می‌کنیم که وضو بگیریم. این دل همان نقطه نورانی است که به آن بپردازیم چه می‌شود.

در مورد نیت فقها مطالبی دارند. الآن فقهایی که مردم ما از آنها تقلید می‌کنند، می‌گویند: نه، نیت نیاز نیست به زبان جاری کنیم و حتی نیاز نیست از دل بگذرانی، همین توجه کافی است. البته از دل بگذراند و به زبان جاری کند ایرادی ندارد ولی اگر نگوید هم باطل نیست. همین که توجه دارد و به سمت قبله ایستاده که خدایا می‌خواهم به عشق تو برای نزدیک شدن به مقام تو، برای اطاعت فرمان تو همان نمازی که خودت به ما آموخته‌ای در وقتی که دوست داری بخوانم. هفتاد بار در قرآن «فی سبیل الله» آمده است. «فی سبیل الله» یعنی نیت، مثلاً «انفقوا فی سبیل الله، جاهدوا فی سبیل الله، هاجروا فی سبیل الله» جهاد در راه خدا، انفاق در راه خدا، هجرت در راه خدا. گذشت، در راه خدا. دو نفر هستند هردو به یک فقیر یک مبلغ می‌دهند و کمک می‌کنند. یکی نیت دارد برای خدا، می‌گوید: خداوند می‌پسندد انفاق من رنگ آسمانی و معنوی داشته باشد.

این تا قیامت می‌ماند. دیگری کمک می‌کند می‌گوید: فقی است گرسنه است و اینها فرق دارند. هردو مورد گرسنه‌ها سیر می‌شوند ولی دهنده‌ها چطور؟ آن کسی که پول می‌دهد رشد معنوی پیدا می‌کند. شهید مطهری می‌گوید: انسان برای هدفی آفریده شده و این عبادات هم نرم افزارهایی هستند که ما را به هدف می‌رسانند. هدف قرب الهی است. نماز می‌خوانیم، روزه می‌گیریم، جهاد می‌کنیم، سفر می‌رویم، ازدواج می‌کنیم. حتی ما با نیت کارهای زیادی را می‌توانیم به نام خودمان به ثبت برسانیم. مثلاً من آرزو می‌کنم همه مظلومان نجات پیدا کنند. همین اندازه که در دل آرزو می‌کنم گرسنه‌ها سیر شوند، با نیت، در بازار حدیث داریم یک کسی می‌رفت گرسنه‌هایی را می‌دید. پول نداشت کمک کند و غذا برای آنها بگیرد، امام فرمود: همین اندازه که در دل آرزو داری ای کاش پول داشتی و به این فقرا کمک می‌کردی. بارها می‌شود روز قیامت کسانی به پرونده‌شان نگاه می‌کنند و کارهایی را می‌بینند که انجام ندادند ولی برایشان ثبت شده است. چرا؟ چون راضی بوده و آرزو می‌کرده آن کار را بکند. آرزو می‌کرده آن عروس و داماد از هم جدا شوند. دلش می‌خواسته مریض‌ها شفا پیدا کنند. چقدر ثواب شفای بیماران در پرونده او نوشته می‌شود.

آرزو می‌کنم ای کاش روز عاشورا کربلا بودم و در رکاب أباعبدالله جان فشانی می‌کردم، همین آرزو و نیت برای من حسنه ثبت می‌کند. این نشان می‌دهد دل انسان چه جایگاه رفیعی دارد، فی سبیل الله را هرجا در قرآن خواندیم به نیت مربوط می‌شود. «ابْتِغاءَ مَرْضاتِ‏ اللَّه‏» جستجو کنیم رضایت خدا را، در تفسیر سوره‌ی شمس می‌فرماید: قوم صالح شتر صالح را پی کردند. در تاریخ می‌بینیم یک نفر بیشتر نبود که این جنایت را انجام داد. شتری که معجزه الهی بود و حضرت صالح به مردم فرموده بود: یک روز شتر از چشمه آب بخورد و یک روز شما، آدم‌های لجوج آمدند گفتند: این شتر را بکشیم. یک نفر بوده آن کسی که شتر را کشته است ولی قرآن به جمعی نسبت می‌دهد، چرا؟ چون بقیه راضی به کار او بودند. نیتشان این بود که من هم بودم این کار را می‌کردم. یا امیرالمؤمنین(ع) قاتلش ظاهراً ابن ملجم است ولی در شب ۲۱ ماه مبارک رمضان یک ذکر را صد بار می‌گوییم. «اللهم العن قتله امیرالمؤمنین» خدایا لعنت کن قاتلان امیرالمؤمنین را، قاتل امیرالمؤمنین یک نفر بود چرا جمع بسته است؟ معلوم می‌شود اگر در کارهای خوب یا در کارهای بد، نیت‌های خوب یا بد داشته باشیم، پیامد دارد. «صِبْغَهَ اللَّهِ وَ مَنْ‏ أَحْسَنُ‏ مِنَ‏ اللَّهِ‏ صِبْغَهً وَ نَحْنُ لَهُ عابِدُون‏» (بقره/۱۳۸) آنجا هم کلمه‌ی عبادت به کار رفته است. یعنی این عبادت رنگ خدایی به کارهای ما می‌دهد.

حتی کارهای مباح، مثلاً می‌خواهم بخوابم. خدایا می‌خواهم بخوابم که انرژی بگیرم و فردا عبادت کنم یا به خلق تو کمک کنم. خدایا ورزش می‌کنم که سلامت باشم و عبادت کنم و کار کنم. صدها بار می‌توانیم با نیت خود حسناتی را برای خود بخریم. «قُتِلُوا فِی‏ سَبِیلِ‏ اللَّهِ» معلوم است کشته شدن در راه غیر خدا هم داریم. «فی سبیل الله» یعنی نیتش خدا بوده است. «یُقاتِلْ‏ فِی‏ سَبِیلِ‏ اللَّهِ‏»، «یُقاتِلُونَ‏ فِی سَبِیلِ اللَّه‏» (نساء/۷۶) «یُهاجِرُوا فِی سَبِیلِ اللَّه‏» (نساء/۸۹)، «جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ‏ وَ أَنْفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللَّه‏» (انفال/۷۲) با پولش جهاد می‌کند، با جانش جهاد می‌کند اما به رنگ خدا، همه این آیات مربوط به نیت است.

می‌پرسیم آقا چرا شما جبهه رفتی؟ دنبال یک زمین بودی، دنبال امتیاز بودی؟ سهمیه می‌خواستی؟ دلش را که می‌شکافد می‌گوید: فقط خدا، لذا گاهی از رزمندگان می‌پرسیدند: شما در جبهه چه کار کردی؟ به زبان نمی‌آورد. چند ده هزار مین خنثی کرده، می‌گوید: وظیفه بود آمدم. معمولاً کسانی که برای خدا کار می‌کنند خیلی خوشایند نیست که اطلاعاتشان پخش شود. «انْفِرُوا فِی سَبِیلِ اللَّه‏» (توبه/۳۸) کوچ کنید، از اینجا به جای دیگر به خاطر خدا سفر کنید. «لا یُصِیبُهُمْ ظَمَأٌ وَ لا نَصَبٌ وَ لا مَخْمَصَهٌ فِی سَبِیلِ اللَّه‏» (توبه/۱۲۰) کسانی هستند که سختی و دشواری، تنگنا به آنها نمی‌رسد در راه خدا مگر اینکه عمل صالحی برایشان نوشته شود. «یُنْفِقُونَ‏ أَمْوالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّه‏» (بقره/۲۶۱) این مسأله‌ی فی سبیل الله خیلی مهم است. امام صادق(ع) فرمود: خداوند قبول نمی‌کند «الا ما کان خالصاً» مگر عملی که خالص باشد. خدا عمل ریایی را قبول نمی‌کند.

قرآن بخوانیم، ای پیامبر بگو «قُلْ إِنَّ صَلاتِی وَ نُسُکِی وَ مَحْیایَ وَ مَماتِی‏ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ» (انعام/۱۶۲)این مربوط به نیت است. در بعضی دعاها هم هست که اول نماز قبل از تکبیره الاحرام توصیه شده این آیه را بخوانیم. بگو: نماز من و همه عبادات من و زندگی و مرگ من برای خداست. یعنی یک رنگی به کل زندگی‌اش می‌زند که همه کارهایش جهت دارد. هرکاری انجام می‌دهد از او بپرسید: برای چه این کار را انجام می‌دهید؟ می‌گوید: برای خدا. برای چه ازدواج کردید؟ الآن با بعضی از شهدایی که در جبهه به شهادت رسیدند مصاحبه کردند که شما که دائم به جبهه رفت و آمد دارید، ازدواج برای چیست؟ می‌گوید: خدا دوست داشت ازدواج کنم و برای جلب رضایت خدا ازدواج کردم.

امیرالمؤمنین فرمود: «أَخْلَصَ‏ لِلَّه‏» خالص کن برای خدا «عملک» عملت را، «و علمک» دانشت را، «و حبّک و بغضک» اینکه از یک نفر تنفر داری، «و أخذک» پول گرفتنت را «و ترکک» نگرفتنت را، «و کلامک و صمتک» سخن گفتنت را «لله» همه چیز برای خدا. یعنی این نماز غیر از نماز به بقیه کارهای ما رنگ می‌دهد.  فایده‌اش این است که وقتی برای خدا شد دیگر کینه و آلودگی و طمع درونش نیست. مثلاً دزدی می‌خواهد دزدی کند بسم الله الرحمن الرحیم بگوید. این درست نیست. وقتی برای خدا شد ما از آلودگی‌ها پاک می‌شویم. هرکاری اگر برای خدا باشد نباید حسادت درونش باشد.

وقتی خدا در زندگی انسان می‌آید و خودش را کنار می‌گذارد، قرآن می‌فرماید: «کُلُ‏ شَئ‏ هالِکٌ‏ الّا وَجْهه» (قصص/۸۸) همه موجودات نیست می‌شوند «الا وجهه» در تفاسیر آمده «الا وجهه» یعنی مگر کاری که برای خدا بوده است. آن ماندگار است. این کار برای خدا بود، این نماز برای خدا بود. این حرف زدن برای خدا بود. بلند شدیم دو نفر را آشتی بدهیم این برای خدا بود. هرکاری که برای خدا باشد ماندگار است و بقیه با مردن ما تمام می‌شود. بحث نیت خیلی بحث مهمی است. نه اینکه ما وسواس پیدا کنیم، نیت چیز راحتی است ولی باید به آن فکر کنیم. اول هر نمازی چند لحظه فکر کنیم که خدایا من می‌خواهم از این نماز لذت ببرم. شیطان هم در نیت وارد می‌شود. مثلاً مدیر اداره‌ای از امام خمینی استفتاء کرده که من مدیر اداره هستم می‌ترسم بروم نماز جماعت اداره بگویند: ریا شده است. نمازم را در اتاقم فرادی می‌خوانم. هم حال بهتری دارم هم حضور قلب دارم و اخلاصم بیشتر است. امام جواب دادند این شیطان است که به تو گفته این کار را بکن. نماز را اسلام می‌گوید: به جماعت، ریا دست ماست. دیگران چه برداشتی می‌کنند به ما ربطی ندارد. من می‌دانم خداوند جماعت را دوست دارد. فرادی نه، بگویم: نروم ریا می‌شود اشتباه است. ریا و غیر ریا به قلب هرکسی مربوط است. خدایا تو خود از دل من آگاه هستی. برای خوشایند دیگران و ترس دیگران و برای ملاحظه دیگران نمی‌روم. تو گفتی جماعت دوست دارم و من مسجد آمدم. مواظب باشیم شیطان ما را به بیراهه نبرد.

بخاطر نیست بسیاری از کارهای انجام نشده در قرآن ستایش نشده است. مثلاً ابراهیم خلیل الرحمان فرمان یافت که پسرش اسماعیل را قربانی کند. پسر را صدا زد، عزیزم خدا فرمان داده تو را قربانی کنم. فکر کن ببینم نظرت چیست؟ پسر جواب داد «یا أَبَتِ افْعَلْ‏ ما تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِی إِنْ شاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِینَ» (صافات/۱۰۲) پدرجان فرمان خدا را اطاعت کن، انشاءالله من هم صبر می‌کنم. پدر و پسر تسلیم هستند، آمدند فرمان خدا را انجام بدهند.

جبرئیل نازل شد و قوچی آورد و به ابراهیم خطاب رسید: کارت قبول شد. قربانی نکرده که قبول باشد ولی دلش این بود و نیتش این بود که این کار را انجام بدهد. چند صد هزار نفر در ایران در دوران دفاع مقدس به جبهه آمدند و به سلامت به شهرهایشان برگشتند. اینها مشتریان خدا هستند، مشتریان خدا فقط شهدا نیستند. شهیدان، جانبازان و آزادگان و کسانی که به سلامت به شهرهایشان برگشتند. «إِنَّ اللَّهَ اشْتَرى‏ مِنَ‏ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّهَ» (توبه/۱۱۱) خدایا تو خود می‌دانی من بخاطر هیچ انگیزه مادی به جبهه نیامدم. ولی نه ترکشی به ما خورد و نه تیری اصابت کرد، بخاطر تو آمدیم و این نقش نیت است. کارهای انجام نشده‌ای که در قرآن ستایش شده است.

گروهی از یاران پیامبر، در سوره توبه آیه ۹۲ است. نزد پیغمبر آمدند که می‌خواهیم به جبهه برویم. پیغمبر فرمود: من سلاح به اندازه شما ندارم. اصطلاحاً واجب کفایی می‌گوییم. یعنی به اندازه کفایت تعدادی داوطلب شدند و از گردن بقیه ساقط می‌شود. اینها گریه می‌کردند و برمی‌گشتند که چرا نشد این جان را در راه خدا بگذاریم. به خانه برگشتند ولی قرآن فرمود: برای آنها حسنه نوشته می‌شود. چقدر این نیت تأثیر دارد.

این مثال هم چون من آموزش یافته‌ی حاج آقای قرائتی هستم، می‌گویم. ایشان می‌فرماید: دو کس شکم پاره می‌کنند یکی جراح و یکی چاقوکش، به یکی پول می‌دهیم و از یکی پول می‌گیریم. از یکی تقدیر و تشکر می‌کنیم و یکی هم باید در زندان باشد. ظاهر کار یکی است ولی نیت‌ها فرق می‌کند. یکی برای سلامت یک انسان شکم پاره کرد و یکی برای نابودی انسان. این نقش نیت است. امام رضا(ع) فرمود: «لا صَلاهَ إِلا بِإِسْبَاغِ الْوُضُوءِ وَ إِحْضَارِ النِّیَّهِ» (مستدرک‏الوسائل، ج ۴، ص ۱۰۶) نماز نماز نیست مگر اینکه وضوی شاداب داشته باشد و نیت درست. امیرالمؤمنین فرمود: «فَإِنَّ الْعَطِیَّهَ عَلَی‏ قَدْرِ النِّیَّهِ» (نهج‏البلاغه، ص ۳۹۷) جوائزی که خدا می‌دهد به تناسب نیت‌هاست.

امیرالمؤمنین فرمود: «لیست الصلاه قیامک‏ و قعودک» نماز نشست و برخاست نیست. «إنما الصلاه إخلاصک و أن ترید بها الله وحده‏» (شرح‏نهج‏البلاغه، ج ۱، ص ۳۲۵) فقط نیت تو خدای تنها باشد. خدایا هیچ نیتی ندارم، نه برای گرم شدن، نه برای خنک شدن، نه برای خوشایند این و آن، نه از ترس، خدایا من بری جلب رضایت تو نماز می‌خوانم. «إِنَّما نُطْعِمُکُمْ‏ لِوَجْهِ اللَّهِ» (انسان/۹) این اخلاص است. «لا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُوراً» یعنی یکی از نشانه‌های آدم مخلص این است که توقع ندارد.

شریعتی: پیامبر فرمود: اشتیاق بهشت به سلمان خیلی بیشتر از اشتیاق سلمان به بهشت است. این هفته قرار است در مورد صحابه گرامی پیامبر اسلام و یاران گران سنگ امیرالمؤمنین جناب سلمان فارسی صحبت کنیم.

حاج آقای بهشتی: دو نکته بگویم. اینکه متعدد می‌شد که پیامبر بر شانه سلمان یا ران سلمان می‌زد به تناسبی و یک پیشگویی می‌کرد از آینده‌ی هموطنان سلمان یعنی ایرانیان، یکی اینکه فرمودند: دانش اگر در ستاره ثریا باشد، ایرانی‌ها به آن دست می‌یابند. یکی اینکه کسانی از هموطنان سلمان می‌آیند، ایمان را محکم می‌گیرند و بخشندگی و انفاق دارند. مسأله‌ی انفاق و بخشندگی ایرانیان در تفسیر آیه ۳۸ سوره محمد آمده است. چون ایام میلاد پیامبر هست، سلمان این حدیث را فرمود: «أَوْصَانِی‏ حَبِیبِی‏ رَسُولُ اللَّهِ» حبیب من پیغمبر وصیت به من کرد به صبر، به هفت چیز که هرگز آنها را ترک نمی‌کنم. ۱- در زندگی به پایین‌تر از خودم نگاه کنم تا قدردان نعمت‌های خدا باشم. به بالادست نگاه نکنم. در مسائل علمی و معنوی به بالاتر و در مسائل معیشتی به پایین‌تر از خودم. فقرا را دوست داشته باشم و به آنها نزدیک شوم. حق بگویم اگرچه تلخ باشد. با خویشاوندانم مرتبط باشم اگرچه آنها با من قهر باشند. دست نیاز جلوی مردم دراز نکنم و به زندگی قناعت کنم. این ذکر «لا حول و لا قوه الا بالله» را زیاد بگویم که گنجی از گنج‌های بهشت است.

شریعتی: با طرح رد مظالم که در ایام میلاد نبی مکرم اسلام هست تا سقف پانصد هزارتومان پرداخت کنند. انشاءالله دوستان در این طرح شرکت کنند. دعا بفرمایید.

حاج آقای بهشتی: خدایا زندگی ما را زندگی پیامبری و خلق ما را خلق پیامبری و مرگ ما را مرگ پیامبری قرار بده و جهان را برای منجی موعود(ع) آماده و همه ما را از زمینه سازان حکومتش قرار بده. برای شفای بیماران و ازدواج جوانان دعا می‌کنیم.

شریعتی: «والحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین»

کارشناس برنامه: حجت الاسلام و المسلمین سید جواد بهشتی
برنامه سمت خدا | تاریخ پخش : ۱۳۹۸/۰۸/۱۹

.