بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

طلیعه

*حضرت نوح علیه السلام طبق آیه قرآن ۹۵۰ سال فقط پیامبر بودند . وقتی روزهای آخر عمر را سپری میکردند شخصی از او پرسید:دنیا را چگونه دیدی؟! حضرت در پاسخ گفت:«دنیا را همچون اطاقی دیدم که دارای دو در است، از یکی وارد شدم و از در دیگری بیرون رفتم».امام صادق علیه السلام فرمود: هنگامی که عزرائیل نزد ایشان برای قبض روح آمد، ایشان در برابر تابش آفتاب بود. عزرائیل سلام کرد. حضرت جوابش را داد و پرسید برای چه به اینجا آمده ای؟
عزرائیل: آمده ام روح تو را قبض کنم.
حضرت: اجازه بده از آفتاب به سایه بروم.
عزرائیل اجازه داد، او به سایه رفت، در این لحظه (این سخن عبرت آمیز را به عزرائیل) گفت:
« ای فرشته ی مرگ! آنچه در دنیا زندگی نمودم، (به قدری زود گذشت که) همانند آمدن من از آفتاب به سایه بود؛ اکنون مأموریت خود را در مورد قبض روح من انجام بده». و عزرائیل روح او را قبض کرد.
این یک واقعیت بزرگ است که عمر انسان مثل باد میگذرد و متاسفانه بسیاری از ما
از ایام عمرمان درست استفاده نمی کنیم.

لزوم استفاده از عمر

ما غافل از این هستیم که این عمر بزرگترین سرمایه ماست .
*امیرالمؤمنین می‌فرماید: « إنَّما أنتَ عَدَدُ أیّامٍ» (غررالحکم/ص۱۵۹) انسان عدد ایام است. انسان یعنی روزها! یعنی چه ؟
انسان یعنی تعداد روزها یعنی ، هر یک روزی که می‌رود، یک تکه از عمرت می‌رود. مثل آدمی که اتاق عمل می‌برند، انگشت راستش را قطع می‌کنند، بعد انگشت دوم، بعد انگشت سوم، یعنی لحظه لحظه، انسان عمر است.«إنما أنت عدد» تو فقط چند روزی. «ففکُلُّ یَومٍ یَمضی عَلَیکَ یَمضی بِبَعضِکَ‏» هر روزی که از تو می‌گذرد، یک تکه از خودت می‌رود. یعنی مثل یخ داریم آب می‌شویم. یا درس، یا کار مفید، یا خدمت، یا فکر، یا تدبیر!

*شما خانه‌ات را که رهن می‌دهی یک نفر می‌آید خانه‌ی شما را می‌گیرد، شما هم یک خرده پول از او می‌گیری. شب و روز لحظه به لحظه دارد عمر ما را می‌خورد. پس ما هم از این شب و روز یک چیزی ذخیره کنیم .
*در تاریخ آمده است که اسکندرمقدونی ، هنگامی که در یکی از شهرهای ایران از گورستان عبور می کرد به قبرستانی رسید ، از مشاهده سنگ قبرها بشدت متعجب شد. تمام کسانی که در قبرستان دفن شده بودند در سن کودکی از دنیا رفته بودند . اسکندردر گوشه قبرستان پیرمردی را دید . جلو رفت و و در حالی که به سنگهای قبر اشاره می کرد از پیر مرد پرسید : که چرا در شهر شما همه مردم در سنین کودکی یا نوجوانی می میرند؟ پیرمرد سری تکان داد و گفت در شهر ما رسم بر این است که بجای عمر طبیعی افراد، روزهای خوب و مفید را به عنوان عمر واقعی و ارزشمند او حساب می کنیم. اگر روزهای خوب و مفید شخص مثلا ۳۶۵ روز باشد روی سنگ قبر او می نویسیم در یک سالگی درگذشت اسکندر کمی در خود فرو رفت و از پیر مرد پرسید اگر اسکندر کبیر در شهر شما بمیرد، روی سنگ قبر او چه خواهید نوشت؟ آن مرد روشن ضمیر جواب داد روی سنگ قبر تو می نویسیم: اسکندر ،مردی که هرگز متولد نشد .
*امیر المومنین علیه السلام فرمودند : إنَّ اللَّیلَ و النَّهارَ یَعمَلانِ فیکَ فَاعمَل فیهِما ، و یَأخُذانِ مِنکَ فخُذْ مِنهُما (غررالحکم/ص۱۵۱) شب و روز در تو کار می‌کنند، «فاعمل فیهما» پس تو هم در آنها کار کن. «و یأخذان منک‏» شب و روز از تو می‌گیرند، «فخذ منهما» تو هم یک چیزی از آنها بگیر. نگذار شب و روز از تو بگیرند و تو دستت خالی باشد.
امام صادق علیه السلام فرمود: «الْمَغْبُونُ مَنْ غُبِنَ عُمُرَهُ سَاعَهً بَعْدَ سَاعَهٍ» (وسایل الشیعه/ج۱۶/ص۹۴) مغبون کسی نیست که زمینش ارزان شود یا سکه‌اش یا ماشینش، کسی کلاه سرش رفته است، که ساعات عمرش آتش گرفته و چیزی در دست ندارد. مغبون واقعی کسی است که «الْمَغْبُونُ مَنْ غُبِنَ عُمُرَهُ سَاعَهً بَعْدَ سَاعَهٍ» خیلی‌ها طول عمر دارند اما از عمرشان استفاده نمی‌کنند.
چقدر خوب است که ما در زندگی ما هم از عمر درست استفاده کنیم اگر از عمرمان درست استفاده نکنیم پیشمان میشویم اما در بعضی از ساعات و ایام و اوقات هست که این پشیمانی بیشتر است .
پیغمبراکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «إِنَّ لِرَبِّکُمْ فِی أَیَّامِ دَهْرِکُمْ نَفَحَات‏» أَلَا فَتَعَرَّضُوا لَهَا (بحارالانوار/ج۶۸/ص۲۲۱) در طول سال در تمام عمر یک لحظه‌هایی پیش می‌آید از آن لحظه‌ها استفاده کنید، نگذارید فرصت‌ها از دست برود . یکی از آن فرصتهای ناب و طلایی فرصت ماه رجب است.

اهمیت ماه رجب

ماه رجب ماه مناسبت‌های خاص

ماه رجب، از ماه ‏های بزرگی است که طلوع سه امام معصوم، امام علی علیه ‏السلام، امام محمد باقر علیه ‏السلام و امام جواد علیه ‏السلام را در آن شاهدیم و شروع بزرگ ترین جنبش تاریخ بشری، یعنی برانگیخته شدن پیام آور مهر و محبت، محمد مصطفی صلی‏ الله ‏علیه ‏و‏ آله برای هدایت و سعادت انسان ‏ها، در آن اتفاق افتاده است.
همچنین یاد و نام پیشوایان شهید این ماه، حضرت امام موسی کاظم علیه ‏السلام و امام هادی علیه‏ السلام و نیز پیام‏ آور کربلا، زینب کبری علیه السلام گرما‏ بخش دل‏های مؤمنان است و نیمه رجب هم، پذیرای معتکفان کوی دوست خواهد بود و شاهدِ خلوتِ مشتاقان.
از جمله فضیلت های ماه رجب آن است که ایام البیض در آن واقع شده، یعنی روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم و اعتکاف برای خدا و روزه ‏داری که در آموزه‏ های دینی بر آن تأکید و سفارش شده است. ولادت حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام نیز در روز سیزدهم همین ماه واقع شده است.

این الرجبیون

ماه رجب ، ماهی است که در روایت داریم
*روز رستاخیز منادی از درون عرش ندا مى‏دهد رجبیون کجایند؟ گروهى بر مى‌خیزند که فَیَقُومُ أُنَاسٌ یُضِی‏ءُ وُجُوهُهُمْ چهره‏ شان براى مردم محشر مى‏درخشد، عَلَى رُءُوسِهِمْ تِیجَانُ بر سرشان تاج پادشاهى آکنده از مروارید و یاقوت است. همراه هر یک از ایشان هزار فرشته از سوى راست و هزار فرشته از سوى چپ ایستاده‏اند یَقُولُونَ لَهُ هَنِیئاً لَکَ کَرَامَهُ اللَّهِ یَا عَبْدَ اللَّهِ و به او مى‏گویند اى بنده خدا! کرامت خداى بر تو گوارا باد! از عرش هم ندا مى‏آید که اى بندگان من! سوگند به عزت و جلال خودم جایگاه شما را گرامى و عطاى شما را جزیل قرار مى‏دهم و غرفه‏هایى از بهشت به شما ارزانى مى‏دارم که از زیر آن جوى‏ها جارى است و جاودانه در آن خواهید بود و پاداش عمل‏کنندگان چه نیکوست، شما براى من در ماهى، روزه مستحبى گرفتید که حرمت آن ماه را بزرگ و حق آن را واجب کرده‏ام.

• شهید مطهری میفرمودند : ما در مدرسه نیماورد اصفهان بودیم، بعد از ظهر بود، خوابیده بودیم، از خواب که بیدار شدیم یک وقت صدای مرحوم حاج میرزا علی آقا شیرازی را شنیدم، ما در آن مدرسه غریبه بودیم، به عنوان تابستان رفته بودیم ولی طلبه های آن مدرسه به دفعات از ایشان خواهش کرده بودند، آمده بود برای طلبه ها موعظه می کرد و بعد هم ذکر مصیبت، حدیث دارد که در قیامت فریاد می کشند: «این الرجبیون » رجبیون کجایند! این مرد با همان آهنگی که داشت و با آن حال و روحی که داشت این تعبیر را به کار برد: آن وقتی که بگویند: این الرجبیون و ما در پیشگاه پروردگار شرمسار باشیم در ماه رجب هیچ چیز نداشته باشیم و اصلا جزء رجبیون شمرده نشویم، چه خواهیم کرد؟

ماه رحمت

بیچاره ان کسانی که این فرصت استثنایی را از دست بدهند و خوشا به حال کسانی که به این وعده ها ایمان دارند .
*از خاتم رسولان روایت شده است: خداوند را در آسمان هفتم فرشته ای به نام «داعی » است، هرگاه ماه رجب فرا برسد در تمامی لیالی آن از آغاز تا بامداد این ملک چنین ندا می دهد: ذاکران، مطیعان، مستغفران، توبه جویان، مژده، مژده، بشارت، بشارت، من مانوس با کسی هستم که با من همنشین شود و مطیع کسی هستم که از من پیروی کند، بخشنده آنم که از من طلب بخشش کند، ماه من است و بنده، بنده من و رحمت،رحمت من است، هر کس مرا در این ماه بخواند او را اجابت می کنم و هر فردی که از من چیزی بخواهد خواسته اش را برآورده می نمایم، هر کس از من راه بخواهد، هدایتش می نمایم، این ماه را رشته پیوند میان خود و بندگانم قرار داده ام، هر که بدان دست یازد، به من رسد

*اعراب وقتی که دریاها مواج می شد، رودها جاری می گردید و درختان رشد و نمو می کرد می گفتند موسم رجب است و آن را تعظیم می نمودند و طی آن از جنگ و خونریزی اجتناب می نمودند و «رجبته ترجیبا» به معنای بزرگداشت می باشد . مرحوم میرزا جوادآقا ملکی تبریزی، استاد بزرگ اخلاق و عرفان، در کتاب شریف و ارجمند المراقبات درباره دلایل شرافت ماه رجب، می‌‏نویسد: «ماه رجب، یکی از ماه‏های حرام می‏‌باشد و از اوقات دعاست.[این ماه] حتی در زمان جاهلیت نیز به این مطلب مشهور بوده و مردم آن زمان منتظر این ماه بودند تا در آن دعا کنند.
*امام کاظم علیه السّلام فرمود:
رَجَبٌ شَهْرٌ عَظِیمٌ « رجب ماه بزرگى است یُضَاعِفُ اللَّهُ فِیهِ الْحَسَنَاتِ که خداوند در آن ماه پاداش‏ها را دو چندان کند وَ یَمْحُو فِیهِ السَّیِّئَاتِ و گناهان را پاک سازد.(ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص: ۵۴)

توجه بزرگان و علما به ماه رجب

ماه رجب ماهی است که بزرگان و علما بسیار زیاد به آن اهمیت می دادند و به تبع علما قدیمی ها هم خیلی زیاد این ماه را قدر می دانستند .
*استاد شهید آیه الله مرتضی مطهری ذیل تفسیر سوره ملک می گوید: «ما که بچه بودیم در منزل خود ما – من از هفت و هشت سالگی کاملا یادم است – اصلا این که ماه رجب دارد می آید مشخص بود، می گفتند یک هفته به ماه رجب مانده . . . سه روز مانده، امشب احتمالا اول ماه رجب است برویم برای استهلال در مسجد که جمع می شدند همه صحبت ها از آمدن ماه رجب بود. این سنت ها در میان ما به کلی دارد فراموش می شود، ماه رجب می آید بزرگهایمان [متوجه نمی شوند] تا چه رسد به بچه ها کم کم اگر به بچه ها بگوئیم ماههای قمری را از محرم تا ذی الحجه بشمار نمی توانند، اصلا فراموش می کنند که چنین ماههایی هم وجود داشتها است، ولی به هر حال تکلیف هرگز از ما ساقط نمی شود.(آشنایی با قرآن، ج ۸، ص ۲۳۴ – ۲۳۵)

اعمال ماه رجب

حالا سوال پیش می آید برای اینکه از فیوضات این ماه بهترین استفاده ها را بکنیم چکار باید کرد.

روزه داری

یکی از کارهایی که در ماه رجب به آن توصیه شده است روزه داری است .
*امام هفتم (علیه السلام) فرموده اند: رجب نام نهری است در بهشت که از شیر، سفیدتر و از عسل، شیرین تر است; هر کس یک روز از آن را روزه بدارد خداوند از آن نهر به او بیاشامد .
*از پیامبر گرامی اسلام از زبان شخصی به نام ثوبان این چنین آمده است که: با رسول خدا(صلی لله علیه و آله) در قبرستان بودیم. حضرت ایستاد و گذشت و دوباره ایستاد. عرض کردم: یا رسول الله، چرا این گونه رفتار می کنید؟ پس آن حضرت گریه شدیدی کرد، ما هم گریه کردیم. آن گاه فرمود: ای ثوبان، صدای ناله اهل عذاب را شنیدم. بر آنها رحم کردم، دعا کردم و خداوند عذاب آنها را تخفیف داد. سپس فرمود: ای ثوبان! اگر کسانی از اهل این قبرستان، که در عذابند، یک روز از ماه رجب را روزه گرفته بودند و یک شب را تا صبح قیام می کردند و به عبادت می پرداختند، در قبرها معذب نمی شدند
*از امام رضا(علیه السلام) نیز روایت شده است:
هر که به اشتیاق ثواب، روز اول ماه رجب را روزه بدارد، خدای عزوجل، بهشت را بر او واجب گرداند؛ هر که روز وسط رجب را روزه بدارد، می تواند دو قبیله (پرجمعیت) مانند ربیعه و مضر را شفاعت کند؛ و هر که روز آخرش را روزه بدارد، خدای عزوجل او را از پادشاهان بهشت گرداند و شفاعتش را درباره پدر، مادر و همه بستگان و آشنایان و همسایگان بپذیرد، گرچه در میان آنها مستحقان دوزخ باشند
*خدا رحمت کند، آیت الله عظمی مرعشی ،من یک وقتی ایشان پیر بود خدمت ایشان می رفتیم،گریه می کرد،می فرمود:من سه ماه رجب،شعبان و رمضان را پشت سر هم روزه می گرفتم در جوانیم،بعد فرمودند:الان حسرت می خورم یک روز ۲۱رمضان را روزه بگیرم،اما دیگر نمی توانم ،سنم اقتضا نمی کند،

*شهید مطهری میفرمودند : من از بچگی این را می دیدم، مرحوم ابوی ما و مرحوم والده ما غیر از اول و آخر ماه رجب و غیر از ایام البیض، نج شنبه ها و جمعه ها روزه بودند و بلکه مرحوم ابوی ما در بعضی از سال ها دو ماه رجب و شعبان را پیوسته روزه می گرفتند و به ماه مبارک رمضان متصل می کردند . . . اصلا این ماه، ماه استغفار و توبه وعبادت است . . .

صدقه دادن

حالا ممکن است کسی بگوید من نمیتوانم روزه بگیرم .
*در روایت آمده است که از آن حضرت پرسیدند اگر کسی به هر عذر پذیرفته ای نتواند آن را روزه دارد از چه راهی می تواند به چنین پاداشی دست یابد؟ فرمود: اگر به جای هر روزه نانی صدقه دهد به همین پاداش بلکه بیش از آن خواهد رسید، ثوابی که اگر همه آسمانیان و اهل زمین برای اندازه گیری آن اجتماع کنند حتی یک دهم آن را نمی توانند احصی کنند . ( امالی شیخ صدوق، ترجمه آیت الله کمره ای، ص ۵۳۹ – ۵۴۰ .
*از حضرت امیرمؤمنان علی(علیه السلام) نقل است که:
هر کس در ماه رجب صدقه بدهد، خداوند روز قیامت در بهشت او را به ثوابی گرامی می دارد که هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده و به خاطر بشری خطور نکرده است.

نماز سلمان

حالا اگر کسی ندارد که صدقه بدهد خیلی توصیه میشود که نماز حضرت سلمان در ماه رجب را بخوانید :
*نماز سلمان در ماه رجب را پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند :
حضرت فرمود: ای سلمان، هر مرد و زن مؤمن ، اگر در ماه رجب این نماز را بخواند خداوند هر گناهی را که در پیری و جوانی کرده است، از نامه عمل او محو می کند، و ثواب کسی را که در تمام آن ماه، روزه گرفته باشد، به او عطا می کند و تا سال آینده نام او را از نمازگزارندگان می نویسد و در هر روز از آن ماه، ثواب شهیدی از شهدای بدر برای او باشد و خداوند میان او و آتش فاصله انداخته و به عدد هر رکعت، ثواب هزارهزار رکعت در نامه عمل او می نویسد و او از پل صراط به سلامت رد می شود. و طریقه نماز این است که:
که در ماه رجب سی رکعت نماز بخواند و در هر رکعت پس از حمد سه مرتبه «قل هو الله احد» و سه مرتبه سوره «قل یا ایّها الکافرون» را قرائت کند
ده رکعت روز اول، ده رکعت روز نیمه و ده رکعت در روز آخر ماه رجب به جا آورد، هر دو رکعت به یک سلام و بعد از هر دو رکعت، دست ها را به آسمان بلند و چنین دعا کند:

لا إله إلّا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد یحیی و یمیت و هو حیّ لایموت بیده الخیر و هو علی کلّ شیءٍ قدیر. اللّهمّ لامانع لما اعطیت و لامعطی لما منعت و لاینفع ذالجدّ منک الجدّ.

استغفار

حالا اگر حال و حوصله این نماز را هم نداشت ساده ترین کار دیگر استغفار است .
*رجب به «شهر الاستغفار» هم معروف است
*رجب ماه استغفار است. دائم هم باید استغفار کنیم. هیچ کس هم خیال نکند که من از استغفار مستغنى‌ام. پیغمبر خدا می فرماید که: إِنِّی لَأَسْتَغْفِرُ اللَّهَ فِی کُلِّ یَوْمٍ سَبْعِینَ مَرَّهً». بلاشک پیغمبر هم حداقل روزى هفتاد مرتبه استغفار میکرد. استغفار براى همه است؛ بخصوص ماها که در این تحرکات مادى، در این دنیاى مادى غرقیم و آلوده‌ایم. استغفار بخشى از این آلودگى را پاکیزه میکند و از بین میبرد. ماه استغفار است؛ ان‌شاءاللَّه فرصت را مغتنم بشماریم.
*از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) فرمود: رجب ماه استغفار امت من است، پس در این ماه طلب آمرزش کنید که خداوند آمرزنده و مهربان است و رجب را «اصب » می گویند زیرا که رحمت خداوند در این ماه بر امت من بسیار ریخته می شود پس بسیار بگوئید استغفر الله و اسئله التوبه
چقدر خوب است در آستانه این ماه عزیز ما هم توبه کنیم و پاک وارد این ماه بشویم.

 

مناجات و ذکر مصیبت

مناجات

همیشه بال و پرم را به آسمان دادی
هر آنچه خواسته بودم, به من همان دادی

به جای شکر, گناهم به محضرت آمد
غضب نکردی و این بار هم امان دادی

همیشه از دلم آقا تو را برون کردم
ولی به جای عقوبت مرا مکان دادی

اگر چه وقتِ شریفم به معصیت پر شد
تو بودی آنکه مرا مهلت و زمان دادی

درست وقت دعا کِسلَتَم فزون تر شد
ولی برای دعا هم کمی توان دادی

به وسعت دل صحرا گناه بخشیدی
به وسعت همه‌ی عمر آب و نان دادی

صفاتِ نوکریَم را به جا نیاوردم
چه شد که محتضری را دوباره جان دادی

به ورطه‌ی گنه و معصیت رهم گم شد
حسین آمد و او را به من نشان دادی

ذکر مصیبت

السلام علیک یا اباعبدالله
ان شاالله امام حسین علیه السلام امروز در خانه خدای متعال شفیع ما باشند و ما را نجات بدهند همانطور که حر را نجات دادند . حری که به خندان عصمت و طهارت بد کرد اما وقتی متوجه اشتباه خود شد برگشت .
ابی عبدلله دیدند حر چکمه هایش را پر از شن کرده به گردنش انداخته .آقا اولین کسی بودم که دل زینبت را سوزاندم . دل بچه هاتو لرزاندم. راه توبه ای دارم ؟ آقا فرمود یا حُر اِرفَع راسک سرت را بگیر یعنی هرکس در خانه ی ما میآید نباید سر افکنده باشد .
میگویم ابی عبدلله نه گناه ما از حر سنگین تر است نه کرم تو کم شده . امروز به ماهم بگو اِرَفعوا رُوءسَکم . آی گناهکارها حالا تو خانه ی حسین آمدید سرتان را بالا بگیرید .
چه گذشت به حر ابن یزید ریاحی عاقبت بخیر شد دم آخر سرش به زانوی حسین بود.
خدایا ما راهم عاقبت بخیرمان کن. لحظه آخر سرماهم به دامن حسین باشد .
حر وقتی روی زمین افتاد خجالت کشید حسین را صدا بزند . من کجا حسین‌کجا ؟ یک‌مرتبه دید آقا دارند خونهای روی صورتش را پاک میکنند ‌. یا حُر انتَ حرُ بالای سر غلام سیاهش هم امد . صورت به صورت غلام سیاهش گذاشت .
اما بمیرم برایت حسین ، دم آخر که بالای سر حسین آمد ؟ به سینه اش سنگینی میکند . این نانجیب رو سینه اش نشسته .

بگو ز درگه لطفت مرا مرانندم
کجا روم چه کنم با تو کار دارم من

 

 

.