بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین

شریعتی: سلام می‌کنم به همه دوستان عزیزم، بیننده‌های خوب و نازنین‌مان، انشاءالله تنتان سالم و قلبتان سلیم باشد. حاج آقای بهشتی سلام علیکم و رحمه الله.

حاج آقای بهشتی: سلام علیکم و رحمه الله، بنده هم خدمت شما و بینندگان و شنوندگان عزیز سلام می‌کنم. از خدا می‌خواهم که گفتگوهای ما را با خیر و رشد و نور و به دور از هر اشتباه و آفتی تقدیر بفرماید.

شریعتی: انشاءالله، بحث ما تربیت عبادی بود، نکته‌های نابی شنیدیم، امروز در مورد قرائت صحبت خواهیم کرد.

حاج آقای بهشتی: بسم الله الرحمن الرحیم، الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی.

آفرینش ما آنگونه که قرآن می‌فرماید برای عبادت و بندگی خدا و تقرب به سمت مبدأ آفرینش است. قدم به قدم آمدیم، از وضو شروع کردیم و وقت نماز و مکان نمازگزار و اذان، نیت و تکبیره الاحرام، به قرائت رسیدیم. رکعت‌های اول و دوم همه نمازهای ما با قرآن همراه است. سوره حمد و یک سوره انتخابی، در اسلام نمازی بدون سوره حمد نداریم. صلاه یعنی دعا و نیایش، می‌شد قرآن نباشد، دعاها و نیایش‌هایی که مثل مفاتیح هست، امامان ما به ما آموزش بدهند، یا خدا تعلیم بدهد. چرا قرآن در صدر نماز قرار گرفته است؟ این را امام رضا اینگونه برای ما بیان فرمودند. مردم مأموریت دارند که در نمازها قرآن بخوانند، تا قرآن غریب نباشد. «أُمِرَ النَّاسُ بِالْقِرَاءَهِ فِی الصَّلَاهِ لِئَلَّا یَکُونَ الْقُرْآنُ‏ مَهْجُوراً مُضَیَّعاً» قرآن ضایع نشود، این کتاب آسمانی بزرگترین ارمغانی که برای بشریت آمده و حتی در کنار اهل‌بیت به عنوان ثقل اکبر، یعنی گاهی شده اهل‌بیت خودشان را فدای قرآن کردند. این سرمایه بزرگی که برای رستگاری و سعادت بشر آمده نباید فراموش شود و مهجور و ضایع شود و حالت نمایشی پیدا کند. لب طاقچه باشد و همراه عروس بیاید و در یک جعبه بماند. اینطور نباشد. نماز برای این است که صبح، ظهر، شب، مغرب و عشاء، جماعت و فرادی، ما یادآوری می‌کنیم برای رسیدن به خوشبختی برنامه‌ای برای من طراحی شده و آن قرآن است. امام رضا فرمود: علت اینکه ما در همه نمازها قرآن می‌خوانیم، این است. «وَ لْیَکُنْ مَحْفُوظاً» تا قرآن از آسیب‌ها حفظ بماند. «مَدْرُوساً فَلَا یَضْمَحِلَّ» نابود نشود. مردم بی اطلاع از این کتاب نباشند. «وَ لَا یُجْهَلَ وَ إِنَّمَا بُدِئَ بِالْحَمْدِ»

چرا سوره حمد در آغاز آمده است؟

«دُونَ سَائِرِ السُّوَرِ» فقط همین سوره، این سوره حمد برای چیست؟ «لِأَنَّهُ لَیْسَ شَیْ‏ءٌ مِنَ الْقُرْآنِ وَ الْکَلَامِ جُمِعَ فِیهِ مِنْ جَوَامِعِ الْخَیْرِ وَ الْحِکْمَهِ مَا جُمِعَ فِی سُورَهِ الْحَمْدِ» (من لا یحضر الفقیه/ج۱/ص۳۱۰) در بین ۱۱۴ سوره نداریم سوره‌ای که به اندازه‌ای که در این سوره حکمت و خیر هست، در آن سوره‌ها حکمت و خیر باشد. تمام قرآن در این سوره هست. گرچه سوره کوتاهی است، هفت آیه دارد به تعداد هفت آسمان، هفت زمین، به تعداد روزهای هفته، به تعداد طواف‌ها، رمی جمرات، این عدد هفت هم نکته دارد و رازی درونش است. این سوره که هفت آیه بیشتر ندارد، حکمت‌هایی دارد و خداوند آن را واجب کرده که اول نمازها بخوانند. این سوره که خدا به ام الکتاب تعبیر کرده است، فاتحه الکتاب، آغازگر، حضرت علامه طباطبایی می‌فرماید: چینش سوره‌ها به فرمان خداست، اول سوره حمدف بقره، آل عمران، مائده، نساء و… از آسمان ترتیبش آمده است. سوره حمد در آغاز است و نویسنده‌ها وقتی کتابی می‌نویسند همه حرف کتاب را به صورت مقدمه در آغاز کتاب می‌گویند. در مورد سوره حمد را هم خواهیم گفت.

محدثینی مثل مرحوم شیخ حرّ عاملی که مرقدش در گوشه‌ی صحن امام رضا(ع) هست و کتاب وسایل الشیعه را نوشته است، کار بزرگی که کردند دسته‌بندی احادیث است. احادیث نماز را که این عالم بزرگ گردآوری کرده وقتی به قرائت رسیده، همین‌جا سراغ قرائت قرآن و آدابش رفته است و تعلیم و یاد گرفتن، یاد دادن قرآن، در خانه‌ها قرآن، احادیث قرائت قرآن را کسی بخواهد از وسایل الشیعه مطالعه کند باید در بحث نماز برود. این عالم بزرگ همه این احادیث را جمع کرده است. چند روز پیش کتابی را می‌خواندم که موضوعات تفسیر المیزان را دسته بندی کرده بودند. مقدمه کتاب را که می‌خواندم دیدم نویسنده از علامه مجلسی الهام گرفته است. آن عالم بزرگ ۱۱۰ جلد بحار را چطور فصل بندی کرده است. اول کتاب عقل و علم، بعد کتاب توحید، معاد، تاریخ، اخلاق‌های خوب، حکمتی داشته است. این عالم هم آمده به علامه مجلسی اقتدا کرده است.

امام صادق(ع) فرمود: شایسته هست بنده وقتی نماز می‌گزارد، شمرده شمرده ترتیل کند. ما گاهی عجله می‌کنیم، یک نماز را در یک دقیقه می‌خوانیم. شیرین‌ترین ساعت عمر ما ساعتی است که با خدا حرف می‌زنیم. شایسته است بنده شمرده بخواند که برای توجه و تأثیر پذیری آماده باشد. وقتی رسید به آیه‌ای که یادی از بهشت و جهنم در آن آیه هست، از خدا بهشت بخواهد و از جهنم به خدا پناه ببرد. امام صادق فرمود: شایسته است کسی که قرآن می‌خواند، به یک آیه می‌رسد که دعا در آن آیه است، یا وعده عذاب در آیه‌ای آمده است، همین‌جا ایست کند و از خدا بهترین چیزی که امید می‌رود را بخواهد. چون آیه آیه‌ی عذاب هست از خداوند سلامت از عذاب را بخواهد. خیلی حدیث داریم که بعضی سوره‌ها و آیه‌ها را می‌خوانیم حسی پیدا کنیم. مثلاً سوره «قل هو الله احد» را خواندی آخرش بگو: «کذلک الله ربی» امام رضا(ع) سوره اخلاص را می‌خواندند و تمام می‌شد، می‌فرمودند: «کذلک الله ربی» یعنی من می‌فهمم چه می‌گویم و به این اعتقاد دارم. امام باقر(ع) همینگونه بودند. «کَانَ‏ یَقْرَأُ قُلْ‏ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ فَإِذَا فَرَغَ مِنْهَا قَالَ کَذَلِکَ اللَّهُ رَبِّی أَوْ کَذَاکَ اللَّهُ رَبِّی» خدایی که من باور دارم همین خداست.

امام صادق می‌فرمود: کسی که قرآن می‌خواند، وقتی آیات به پایان می‌رسد بگوید: صدق الله، یا صدق رسوله، این راست‌ترین سخن است. یا فرمودند: اگر به این آیه رسید، کسی که قرآن می‌خواند، «آللَّهُ خَیْرٌ أَمَّا یُشْرِکُونَ‏» خدا خوب‌تر است یا آنچه مشرکان به آن دعوت می‌کنند. بگوید: «أَنْ یَقُولَ اللَّهُ خَیْرٌ اللَّهُ خَیْرٌ اللَّهُ أَکْبَرُ» یعنی حسی باید بگیرد برای همراهی با قرآن، به آیه بهشت می‌رسد، بهشت را از خدا بخواهد. به آیه جهنم می‌رسد، به خدا پناه ببرد از آتش جهنم. یا فرمودند: اگر به این آیه رسید، «ثُمَّ الَّذِینَ کَفَرُوا بِرَبِّهِمْ یَعْدِلُونَ‏» کافران برای خدا شبیه و نظیر می‌آورند. «أَنْ یَقُولَ کَذَبَ الْعَادِلُونَ بِاللَّهِ» دروغ گفتند آنهایی که برای خدا نظیر شمردند. یا اگر این آیه را خواند، «وَ الرَّجُلُ إِذَا قَرَأَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً» سپاس و ستایش خدایی را که فرزندی ندارد، «وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ» در فرمانروایی این عالم شریک ندارد، «وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ» ولی ندارد، «وَ کَبِّرْهُ تَکْبِیراً» حضرت فرمود: قاری اینجا بگوید: الله اکبر، تکبیری که صحبت کردیم و چند بار الله اکبر بگوید. وقتی این آیه را خواند «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ‏ عَلَى‏ النَّبِیِ‏ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیماً» (احزاب/۵۶) در نماز این را شنید، نماز را متوقف کند، صلوات بفرستد، بعد نماز را ادامه می‌دهیم یا امام رضا(ع) فرمود، وقتی سوره حمد را می‌خواندند در پایان می‌گفتند: «الحمدلله رب العالمین» مستحب است در نماز فرادی و جماعت با پایان یافتن سوره حمد الحمدلله رب العالمین بگوییم.

از نظر احکام نمازهای صبح، مغرب و عشاء را واجب است مردان با صدای بلند بخوانند و نماز ظهر و عصر را مردان و زنان با صدای آهسته بخوانند. خانم‌ها نمازهای صبح و مغرب و عشاء را می‌توانند آهسته و یا با صدای بلند اگر نامحرمی نیست که صدایشان را بشنود، بخوانند. در رساله‌های عملیه این مسأله آمده که انسان باید این نماز را یاد بگیرد که غلط نخواند و کسی که به هیچ قسم نمی‌تواند صحیح آن را یاد بگیرد، باید هرطور که می‌تواند بخواند و احتیاط مستحب آن است که به جماعت بخواند. کسی که وقت دارد باید نماز را یاد بگیرد و اگر وقت کم است به جماعت بخواند. تعداد کلمات هم زیاد نیست، زبان ما به زبان عربی نزدیک است، فرمودند: به زبان عربی و زیبا بخوانید و با تجوید و زیبا خواندن. پیامبر عزیز ما وقتی امام جماعت منصوب می‌فرمودند: یکی از شاخصه‌هایش این بود که «أقرا» یعنی قرائتش قشنگ و زیبا باشد. یا امام زین العابدین آنقدر زیبا قرائت می‌کردند آیات قرآن را که خیلی‌ها تماشا می‌کردند و حضرت می‌فرمود: من آنطور که جدم پیغمبر نماز می‌خواند، نمی‌خوانم. اگر آنطور بخوانم ممکن است بعضی تاب نیاورند. در سیره امام هفتم و امام هشتم یکی از ویژگی ائمه قرائت‌های صحیح و زیبا بود.

اینها ذاتی نیست و بسیاری اکتسابی است و می‌شود فرا گرفت. حدیث داریم «زَیِّنُوا أَصْوَاتَکُمْ‏ بِالْقُرْآنِ‏» وقتی قرآن می‌خوانید صداهایتان را زیبا کنید که در نیکویی قرآن تأثیر دارد. چرا نماز را به زبان عربی می‌خوانیم؟ بسیاری این سؤال را می‌پرسیدند و الآن هم بعضی می‌گویند: نماز را به فارسی بخوانیم! فقهای شیعه فتوایشان این است که غیر از عربی به هر زبان دیگری بخوانیم، باطل است. سؤال: من فارسی بخوانم هم می‌فهمم و کیف می‌کنم، چرا باید به عربی بخوانم؟ خدا رحمت کند شهید بهشتی کتابی دارد مجموعه مطالب ایشان در مورد نماز نوشته شده، بعد از شهادتش به نام سرود یکتاپرستی، هفت مقاله است یکی همین است. چرا باید نماز را به عربی بخوانیم؟ ایشان فرمودند: دانشجویان آلمانی این را می‌پرسیدند، این از مترقی ترین ایده‌های اسلام است و اسلام دینی جهانی است. به همه انسان‌ها اجازه می‌دهد با زبان مادری با خدا حرف بزنند ولی عبادتی تعریف کرده که همه مسلمانان امت اسلامی با یک زبان مشترک بخوانند. آقای قرائتی تعبیر می‌کنند مثل خلبان‌ها که مسلط به زبان انگلیسی هستند، و هر خلبانی از هر فوردگاهی برخاست یا نشست می‌تواند هم با پایگاه صحبت کند و هم با خلبان‌های دیگر صحبت کند. ما بندگان خدا هستیم و اجازه داریم با خدای خودمان با هر زبانی صحبت کنیم. اما یک عبادت هم هست که مختصر است. مسلمان‌ها هرجا مسافرت می‌کنند. وقتی به عربی نماز می‌خوانند همدیگر را می‌شناسند و از هم پرس و جو می‌کنند.

پسر بچه‌ای ده ساله بودم از انتشارات در راه حق جزوه‌های مجانی برای من ارسال می‌شد. یکی به این موضوع اشاره داشت که چرا نماز را به عربی بخوانیم؟ مثلاً از ایران سفری به چین می‌رویم. همینطور که در یک خیابانی می‌رویم صدای الله اکبر می‌شنویم. بلافاصله همه ایست می‌کنند و اینجا مسلمان‌ها هستند اما اگر الله اکبر به زبان چینی بود، متوجه نمی‌شدند. این شعار بین المللی است و زبان کتاب آسمانی ماست. عبادتی برای ما تعریف شده که باید به این زبان بخوانیم و در غیر از حالت عبادت به زبان مادری با خدا راز و نیاز کن. در خود نماز یک جا هست فقها اجازه دادند به زبان مادری با خدا راز و نیاز کنیم و آن در قنوت است. ترک‌ها به زبان ترکی، چینی‌ها به زبان چینی، اما به جز آن به دلیل اینکه اسلام دینی است جهانی و در آینده نزدیک جهان را خواهد گرفت، طبق حدیث در جای جای عالم پرچم‌های لا اله الا الله برافراشته خواهد شد، مسلمان‌ها با این عبادت همدیگر را می‌شناسند. اطلس جغرافیای اسلام، مسلمان‌ها در چه کشورهایی و چند نفر هستند، قرن اول کجا بودند، قرن دوم، قرن سوم، الآن تمرکز در کجاست، گرایش اسلام در چه قرن‌هایی بیشتر بوده است؟ یک دلیل اینکه نماز را به عربی می‌خوانیم همین است. تفاهم و تعامل بین مسلمان‌ها در سرتا سر جهان، مسلمان‌ها دو سه میلیون هستند که به مکه می‌آیند. اگر بنا بود هرکس نماز را به زبان مادری‌اش بخواند، نمی‌شد. این حالت یگانگی بین افراد مهم است و دیدگاه اسلام را نشان می‌دهد.

عالمی در اصفهان بود به نام آقا رحیم ارباب که جمعی جوان بودند، همین سؤال را از ایشان داشتند که چرا باید نماز را به زبان عربی بخوانیم؟ هم قسم شده بودند که نمازهایشان را فارسی بخوانند. خانواده‌هایشان هم متوجه شدند این بچه‌ها نماز را فارسی می‌خوانند. هرکاری کردند فایده نداشت و آخر به آقای ارباب گفتند، ایشان فرمود: جوان‌ها را نزد من بیاورید. این جوان‌ها همراه پدرهایشان خدمت این عالم رفتند. ایشان هم به پدرها فرمودند: شما که نماز را عربی می‌خوانید بیرون بروید. بعد یکی یکی از بچه‌ها پرسیدند که خودتان را معرفی کنید. از علومی که در آن درس می‌خواندند، پرسش‌هایی می‌کند. اولین قدم در تربیت جلب اعتماد است. مطالبی از همان علومی که آنها در دانشگاه می‌خواندند پرسیده و بلد نبودند و مقداری با هم رفیق شدند. ایشان گفتند: شما نماز را به فارسی می‌خوانید. من هم در جوانی با چنین مشکلی روبرو شدم. یک مدت به فکر رفتم که نماز را فارسی بخوانم. سوره حمد را ترجمه کنم. می‌خواهم مشکلی که در جوانی با آن روبرو شدم را از شما بپرسم. اجازه می‌دهید؟

گفتند: بله، بسم الله الرحمن الرحیم، بسم یعنی چه؟ گفتند: به نام، الله را به فارسی چه بگوییم؟ خدا، خدا معادلش نیست. الله اسمی است که نمی‌شود ترجمه کرد. مثل اسم سعید که بگوییم خوش    بخت، خوشش نمی‌آید. دوست دارد اسمش را صدا بزنند. الله اسمی است که همه صفات خدا در این اسم است. کل دعای جوشن کبیر را در یک کلمه بگنجانیم الله است. در دنیا کلمه الله یک کلمه‌ی آشنایی است. الرحمن؟ گفتند: به نام خداوند بخشنده، ایشان فرمود: بخشنده بد نیست ولی کم است. رحمان از نظر ادبیات عرب چنین معنایی دارد و نمی‌توان در زبان فارسی با یکی دو کلمه برایش معادل بیاوریم. این ترجمه آن نیست. رحیم چیست؟ بخشنده مهربان، این رحیمی که ما می‌گوییم: مهربان است، مهربان خوب است ولی معادل رحیم نیست. از روی ناچاری اینطور ترجمه می‌کنیم. دانشجوها بالآخره پذیرفتند و عذرخواهی کردند و از حضور این عالم تشکر کردند و از برخورد خوش او و اطلاعاتی که در علوم مختلف داشتند، خوشحال شدند. آخر فرمودند: شما اگر قانع شدید نماز را عربی بخوانید و اگر نشدید فارسی بخوانید. نماز را عربی بخوانیم، بخاطر حکمت‌ها و برکت‌هایی که دارد، مسلمان‌ها را با هم مرتبط می‌کند.

بچه‌های ما از اول ابتدایی تا سال دوازدهم قرآن می‌خوانند و درس قرآن دارند ولی باز هم بعد از دوازده سال درس قرآن داشتن، همچنان وارد دانشگاه می‌شود یا حوزه کار، روان و درست نمی‌تواند. با این مشکل چه کنیم؟ چه کسی مقصر است؟ همه دست به دست هم بدهیم ببینیم چه کاری می‌توانیم بکنیم. یک کاری که خانواده‌ها بیایند در این درس شراکت کنند. خانواده‌هایی که فرصت سر زدن به مدرسه بچه‌ها دارند، اولین سؤالی که از مدیر یا ناظم یا معلم می‌پرسد، در مورد درس ریاضی است. از نود سال پیش این ریاضی در حافظه مردم ایران حک شده است. چه می‌شود پدر یا مادری از قرآن بچه‌اش پرس و جو کند؟ چندین بار شده روز معلم که شده، معلم قرآن یک گوشه پنهان است چون می‌گوید: کسی از ما تقدیر نمی‌کند. این ایرادی هست! بیاییم خودمان را با معلمان قرآن شریک کنیم. امام باقر(ع) فرمود: «تَعَلَّمُوا الْقُرْآنَ فَإِنَ‏ الْقُرْآنَ‏ یَأْتِی‏ یَوْمَ الْقِیَامَهِ فِی أَحْسَنِ صُورَهٍ» (کافی/ج۲/ص۵۹۶) قرآن به صورت یک فرشته‌ای زیبارو روز قیامت وارد می‌شود. «نَظَرَ إِلَیْهَا الْخَلْقُ» مردم هم به آن فرشته نگاه می‌کنند. خداوند به این فرشته می‌فرماید: «یا حجتی فی الارض» این حجت من در زمین، «وَ کَلَامِیَ الصَّادِقَ النَّاطِقَ» ای کلام من، ای قرآن، «ارْفَعْ رَأْسَکَ» سرت را بالا بگیر، «وَ سَلْ تُعْطَ وَ اشْفَعْ تُشَفَّعْ» شفاعت کن، شفاعت تو پذیرفته است. «فَیَرْفَعُ رَأْسَهُ فَیَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى کَیْفَ رَأَیْتَ عِبَادِی» برای من بگو که بندگانم را چگونه یافتی؟

«فَیَقُولُ» قرآن می‌گوید: «یَا رَبِّ مِنْهُمْ مَنْ صَانَنِی» بعضی از بندگان تو مرا حراست کردند  «وَ حَافَظَ عَلَیَّ» مواظب بودند بر من، «وَ لَمْ یُضَیِّعْ شَیْئاً» چیزی را از من خراب و ضایع نکردند. «وَ مِنْهُمْ مَنْ ضَیَّعَنِی» بعضی دیگر مرا ضایع کردند. «وَ اسْتَخَفَّ بِحَقِّی» حقم را ادا نکردند و کوتاهی کردند. «وَ کَذَّبَ بِی وَ أَنَا حُجَّتُکَ عَلَى جَمِیعِ خَلْقِکَ فَیَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی وَ ارْتِفَاعِ مَکَانِی» به عزت و جلال و بزرگی جایگاهم قسم «لَأُثِیبَنَّ عَلَیْکَ الْیَوْمَ أَحْسَنَ الثَّوَابِ» امروز بهترین ثواب را به تو می‌دهم ای قرآن که تو به بعضی بدهی. «وَ لَأُعَاقِبَنَّ عَلَیْکَ الْیَوْمَ أَلِیمَ الْعِقَابِ» بدترین عذاب را امروز به تو می‌دهم. بدترین ثواب را به آنهایی بدهی که با تو بودند و عقاب را بدهی به آنهایی که کوتاهی کردند. فکر کنیم فردا قیامت شده است، ما جزء کدام گروه هستیم؟ قرآن را حفظ کردیم یا ضایع کردیم؟ یکی از شیعیان ما وارد می‌شود، «فَیَأْتِی الرَّجُلَ مِنْ شِیعَتِنَا» امام باقر(ع) فرمود. «الَّذِی کَانَ یَعْرِفُهُ وَ یُجَادِلُ بِهِ أَهْلَ الْخِلَافِ فَیَقُومُ بَیْنَ یَدَیْهِ فَیَقُولُ مَا تَعْرِفُنِی فَیَنْظُرُ إِلَیْهِ الرَّجُلُ فَیَقُولُ مَا أَعْرِفُکَ یَا عَبْدَ اللَّهِ قَالَ فَیَرْجِعُ فِی صُورَتِهِ الَّتِی کَانَتْ فِی الْخَلْقِ الْأَوَّلِ وَ یَقُولُ مَا تَعْرِفُنِی فَیَقُولُ نَعَمْ فَیَقُولُ الْقُرْآنُ» من قرآن هستم. کدام قرآن؟ «أَنَا الَّذِی أَسْهَرْتُ لَیْلَکَ» همان قرآنی که شب بیدار شدی خواندی «وَ أَنْصَبْتُ عَیْشَکَ» برای من وقت گذاشتی. «فَیَقُولُ یَا رَبِّ» قرآن عرضه می‌دارد پروردگارا این بنده توست. «یَا رَبِّ عَبْدُکَ وَ أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ قَدْ کَانَ نَصِباً فِیَ‏» خودش را بخاطر من به زحمت انداخت. «مُوَاظِباً عَلَیَّ» مراقب من بود. «یُعَادَى بِسَبَبِی» بخاطر من جنگید. «وَ یُحِبُّ فِیَّ» در راه من عشق ورزید. «وَ یُبْغِضُ» بخاطر من با بعضی بغض پیدا کرد.

«فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَدْخِلُوا عَبْدِی جَنَّتِی» بنده مرا به بهشت وارد کنید. «وَ اکْسُوهُ حُلَّهً مِنْ حُلَلِ الْجَنَّهَ» از لباس‌های بهشتی بر تن او بپوشانید و از آن تاج‌ها بر سرش بگذارید. قرآن به شیعه می‌گوید: «فَیُقَالُ لَهُ هَلْ رَضِیتَ بِمَا صُنِعَ بِوَلِیِّکَ» راضی شدی کارهایی که پروردگارت برایت انجام داد؟ می‌گوید: نه، بیشتر بدهید. دوباره قرآن به پروردگار عرض می‌کند: پروردگارا این بنده توست و بیشتر می‌خواهد. خداوند می‌فرماید: «وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی وَ عُلُوِّی وَ ارْتِفَاعِ مَکَانِی» به عزت و جلال و بزرگی‌ام و بلندی منزلتم «لَأَنْحَلَنَّ لَهُ الْیَوْمَ» امروز پنج چیز به او خواهم داد. «خَمْسَهَ أَشْیَاءَ مَعَ الْمَزِیدِ لَهُ» یکی جوانی خواهم داد که پیری به دنبال نداشته باشد. یکی صحتی به او خواهم داد که مریضی به دنبال نداشته باشد. غنا و ثروتی خواهم داد که فقر به دنبالش نباشد. شادی خواهم داد که حزن در آن نباشد. یکی زندگی که مرگ در آن نباشد. این پنج چیز مزد کسی است که برای قرآن وقت گذاشت و دل سوزاند. وقتش را براساس قرآن تنظیم کرد. هفتاد صفحه از وسایل الشیعه همین احادیث است.

امام رضا (ع)، امام باقر (ع) و ائمه ما فرمودند، هر روز روزی احداقل پنجاه آیه قرآن را بخوانید. امام صادق فرمود: «ٍیُدْعَى‏ ابْنُ‏ آدَمَ‏ الْمُؤْمِنُ» یکی از فرزندان آدم که مؤمن هست، دعوت می‌شود «لِلْحِسَابِ» تا حسابش را برسند. «فَیَتَقَدَّمُ الْقُرْآنُ أَمَامَهُ» قرآن جلویش می‌ایستد، «فِی أَحْسَنِ صُورَهٍ» در بهترین شکل، «فَیَقُولُ یَا رَبِّ أَنَا الْقُرْآنُ» پروردگارا من قرآن هستم. «وَ هَذَا عَبْدُکَ الْمُؤْمِنُ» این بنده مؤمن توست. «قَدْ کَانَ یُتْعِبُ نَفْسَهُ بِتِلَاوَتِی» خودش را به زحمت انداخت تا مرا بخواند. «وَ یُطِیلُ لَیْلَهُ بِتَرْتِیلِی» بخشی از شب را گذاشت برای ترتیل من «وَ تَفِیضُ عَیْنَاهُ: اشک می‌ریخت. «إِذَا تَهَجَّدَ» وقتی شب زنده داری می‌کرد، «فَأَرْضِهِ کَمَا أَرْضَانِی» چون مرا راضی کرده خدایا تو هم از او راضی باش. خداوند می‌فرماید: «فَیَقُولُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ عَبْدِی ابْسُطْ یَمِینَکَ» بنده‌ام دستت را جلو بیاور. «فَیَمْلَؤُهَا مِنْ رِضْوَانِ اللَّهِ» دستش را پر می‌کند از رضوان خودش، «وَ یَمْلَأُ شِمَالَهُ مِنْ رَحْمَهِ اللَّهِ» دست چپ و دست راستش را از رحمت خدا پر می‌کند. «ثُمَّ یُقَالُ هَذِهِ الْجَنَّهُ مُبَاحَهٌ لَکَ فَاقْرَأْ وَ اصْعَدْ فَإِذَا قَرَأَ آیَهً صَعِدَ دَرَجَهً» این بهشت تقدیم تو، قرآن بخوان و بالا برو، هر آیه‌ای که می‌خواند یک درجه بالا می‌رود. یعنی اگر همه خوشبختی را در بهشت خلاصه کنیم درجه‌های بهشت به تعداد آیه‌های قرآن تنظیم شده است. بیاییم خوشبختی خودمان را با انس و آشنایی با این کتاب بگذاریم. خواهش می‌کنم از پدر و مادرها که با معلمان قرآن شریک شویم. خروجی‌های مدرسه‌های ما از سال ششم ابتدایی است، دیگر نباید در مدرسه کسی باشد که نتواند قرآن را بخواند.

شریعتی: نکات خوبی را شنیدم. شاید اهمیت قرآن و تلاوت قرآن است که شخصیت عظیمی چون حضرت زهرا می‌فرماید: من از دنیای شما سه چیز را دوست دارم، نگاه کردن به چهره پیغمبر، تلاوت قرآن کریم و کمک و دستگیری نیازمندان. … اشاره قرآنی را بفرمایید و در مورد حضرت معصومه(س) برای ما بگویید.

حاج آقای بهشتی: در آیه ۴ سوره‌ی رعد، از شگفتی‌های خلقت خداست «وَ فِی الْأَرْضِ قِطَعٌ مُتَجاوِراتٌ» در زمین قطعه‌هایی کنار هم کنار هم است. «وَ جَنَّاتٌ مِنْ أَعْنابٍ» قسمت‌هایی هست که انگور می‌روید. یک قسمت‌هایی از زمین هست که کشتزار است. «وَ زَرْعٌ وَ نَخِیلٌ صِنْوانٌ وَ غَیْرُ صِنْوانٍ» از یک ریشه یا چند ریشه، «یُسْقى‏ بِماءٍ واحِدٍ» با یک آب سیراب می‌شوند. «وَ نُفَضِّلُ بَعْضَها عَلى‏ بَعْضٍ فِی الْأُکُلِ» از نظر خوردن هم بعضی مرغوب و بعضی متوسط است. «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ» این نشانه از خداست برای کسانی که اندیشه می‌کنند. در یک باغ است، یک میوه شیرین شیرین است، خرما. یک میوه ترش و شیرین، انار، یک میوه ترش ترش لیموترش است. یک خاک و یک آب و نور است ولی هر میوه‌ای ذرات خودش را دارد. این یکی از نشانه‌های پروردگار است.

حضرت فاطمه معصومه(س)، در احادیث کلمه‌ای به نام «فواطم» داریم. فاطمه‌ها، امامان ما همه دختری به نام فاطمه داشتند. در خانه‌ای که پسری به نام محمد و دختری به نام فاطمه باشد، برکت است. در خانه‌ای که فاطمه باشد، فرشته‌ها می‌آیند و شیطان‌ها دور می‌شوند. مثل خانه‌ای که قرآن خوانده شود فرشته‌ها می‌آیند و برکت به آن خانه می‌آید، موسی بن جعفر(ع) چند دخترش را فاطمه نام نهاد و یکی فاطمه معصومه است که بهترین فرزند موسی بن جعفر بعد از امام رضا(ع) است و شأنی دارد که خدا به او داده و ما می‌توانیم با زیارت آن بانوی بزرگ از خدا چیزهای زیادی بگیریم. خدایا زیارت و شفاعت اهل‌بیت پیامبر را در دنیا و آخرت قسمت و روزی ما بگردان و حاجات همه حاجتمندان را روا بفرما.

شریعتی: «والحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین»

کارشناس برنامه: حجت الاسلام و المسلمین سید جواد بهشتی
برنامه سمت خدا | موضوع : ابعاد مختلف تربیت عبادی | تاریخ پخش :  ۱۳۹۸/۰۹/۱۷

.